ԴԵՐԱՆՈՒՆ ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Եկե՛ք վերհիշենք

Խոսքում գոյական, ածական, թվական անունները չկրկնելու համար հաճախ դրանք փոխարինվում են անվան դեր կատարող բառերով, այսինքն՝ դերանուններով։ Այլ կերպ ասած՝ դերանուն են կոչվում այն բառերը, որոնք մատնացույց են անում առարկա, հատկանիշ, քանակ կամ որակ՝ առանց դրանք անվանելու։ Դերանունները հանդես են գալիս իրենց ութ տեսակներով, դրանք են` անձնական, ցուցական, փոխադարձ, հարցական, հարաբերական, անորոշ, որոշյալ և ժխտական:

Անձնական դերանունները մատնացույց են անում խոսող, խոսակից կամ մի երրորդ անձ` առանց դրանց անվանելու։

Անձնական դերանուններն են՝ ես, ինքս, մենք, ինքներս, դու, ինքդ, դուք, ինքներդ, նա, ինքը, նրանք, իրենք:

Առաջադրանքներ

1.Տրված դերանուններով (սեռական հոլով) նախադասություններ կազմի՛ր և լրացրո՛ւ նախադասությունը:

Իմ, քո, նրա, իր, մեր, ձեր:

Իմ գիրքը ընկել էր նրա պայուսակը։

Քո տատիկը ապրում է գյուղում։

Մեր տունը գտնվեմ է Հայաստանի մայարաքաղաք Երևանում։

Ձեր  շունը շատ մեծ է։
Սեռական հոլովը ցույց է տալիս այն անձը կամ առարկան, :

2. Ընդգծված գոյականները և հարցական դերանունները փոխարինի՛ր ես, դու, մենք, դուք դերանունների համապատասխան ձևերով :

իմ  խաղալիքն էր ջարդել:

քո  խաղալիքն էր ջարդել:

մեր  խաղալիքն էր ջարդել:

ձեր  խաղալիքն էր ջարդել:

 

իմ  ճառելն առաջին անգամ էր տեսնում:

քո  ճառելն առաջին անգամ էր տեսնում:

նրան  ճառելն առաջին անգամ էր տեսնում:

նրանց  ճառելն առաջին անգամ էր տեսնում:
Հանուն իմ ամբողջ ամառը մնաց շոգ քաղաքում:

Հանուն մեզ ամբողջ ամառը մնաց շոգ քաղաքում:

Հանուն ձեզ ամբողջ ամառը մնաց շոգ քաղաքում:

Հանուն մեզ ամբողջ ամառը մնաց շոգ քաղաքում:
իմ պարտեզն է օր օրի կանաչում ու գեղեցկանում:

քո պարտեզն է օր օրի կանաչում ու գեղեցկանում:

մեր պարտեզն է օր օրի կանաչում ու գեղեցկանում:

ձեր պարտեզն է օր օրի կանաչում ու գեղեցկանում:

 

Հանձնաժողովն ինձ տվեց մրցանակը:

Հանձնաժողովն քեզ տվեց մրցանակը:

Հանձնաժողովն նրան տվեց մրցանակը:

Հանձնաժողովն նրանց տվեց մրցանակը:

 3.Դերանունների տրված զույգերի մեջ առանձնացրո՛ւ տրական հոլովով դրվածները: Խմբավորի՛ր բառազույգերի մյուս անդամները և դրանք անվանի՛ր:

Իմ, ինձ                        սեռական հոլով                   տրակնան հոլով

քո, քեզ,                                   իմ                                  ինձ

նրա, նրան,                             քո                                   քեզ

իր, իրեն,                                 իր                                   նրան

մեր, մեզ,                                մեր                                  մեզ

ձեր, ձեզ:                                ձեր                                   ձեզ

նրա                                նրան

4.Հոլովման աղյուսակում գրի՛ր տրված դերաննուների համապատասխան ձևերը  և պատասխանի՛ր հարցերին:

Ես, դու, նա, ինքը, մենք, դուք, նրանք, ո՞վ:

Ուղղական (ո՞վ)-              ես          դու            նա              ինքը      մենք        դուք        նրանք     ով
Սեռական (ո՞ւմ)-              իմ          քո              նրա            իր          մեր          ձեր          նրանց     ում
Տրական (ո՞ւմ)-                ինձ         քեզ            նրան          իրեն      մեզ          ձեզ          նրանց    ում
Բացառական(ումի՞ց)-   ինձնից   քեզնից      նրանից      իրենից   մեզնից    ձեզնից   նրանցից  ումից
Գործիական (ումո՞վ)-   ինձնով   քեզնով      նրանով      իրենով   մեզնով    ձերով    նրանցով ումով
Ներգոյական- (ո՞ւմ մեջ) իմ մեջ    քո մեջ   նրա մեջ   իր մեջ     մեր մեջ   ձեր մեջ  նրանց մեջ ում մեջ

Ո՞ր դերանունների սեռական և տրական հոլովներն են համընկնում:

միա

Դերանուններից որո՞նց հոլովներն են նմանվում գոյականի համապատասխան ձևերին: