Համաշխարհային օվկիանոսի բնապահպանական հիմնախնդիրները 

control these areas first of all. Sixty percent of all major cities are located on the coast. Thus, there are states on the shores of the Mediterranean Sea with a population equal to two hundred and fifty million people. And at the same time, large industrial complexes dump several thousand tons of all kinds of garbage into the sea, including big cities and sewage. It should come as no surprise, then, that when water is sampled, a large number of different harmful microorganisms are found.

As the number of cities increases, so does the amount of waste dumped into the oceans. Even such a large natural resource can not recycle so much waste. Poisoning occurs both offshore and marine, անկ decline in fish farming.

They fight pollution in the city in the following way. The waste is dumped farther from the shore to greater depths using multi-kilometer pipes. But it does not solve anything at all, it only delays the time of complete destruction of the sea’s flora and fauna.

One of the most important pollutants in the ocean is oil. He gets there by all means. accidents at offshore oil fields during offshore oil extraction. The fish die because of the oil, and the rest of the animals have an unpleasant taste and smell. Seabirds are dying, with 30,000 ducks dying last year alone, due to oil slicks on the surface near the water near Sweden. The oil, floating along sea currents and sailing to the shore, made many resorts unsuitable for swimming.

Thus, the Intergovernmental Maritime Society reached an agreement that oil should not be spilled fifty kilometers offshore, and most of the naval powers signed it.

In addition, there is constant radioactive pollution of the ocean. It comes from leaks from nuclear reactors or sunken nuclear submarines, which radiate a change in flora and fauna ; to install warheads վեր to eliminate dep leted nuclear waste.

Another ocean catastrophe is the water bloom associated with the growth of algae. And that leads to a reduction in salmon hunting. The spread of algae is due to the large number of microorganisms resulting from the removal of industrial waste. And finally, let’s analyze the mechanisms of water self-purification. They are divided into three types.

Chemical — Salt water is rich in various chemical compounds , in which, when oxygen enters, oxidative processes take place, plus light irradiation, resulting in efficient processing of anthropogenic toxins. The salts formed as a result of the reaction simply sit on the floor.
Biologically, the entire mass of marine animals that live in the shoreline passes all the water through their bile, thus acting as filters, even though they are dying in the thousands.
Mechanical — when the flow slows down, the suspended material settles. As a result, the final removal of anthropogenic materials takes place.։

Մարդիկ միշտ ձգտել են ջրին, հենց այս տարածքներն են փորձել տիրապետել առաջին հերթին։ Բոլորի մոտ վաթսուն տոկոսը մեծ քաղաքներգտնվում են ափամերձ գոտում։ Այսպիսով, Միջերկրական ծովի ափին կան պետություններ, որոնց բնակչությունը թվով հավասար է երկու հարյուր հիսուն միլիոն մարդու։ Եվ միևնույն ժամանակ խոշոր արդյունաբերական համալիրները ծով են նետում մոտ մի քանի հազար տոննա բոլոր տեսակի աղբ, այդ թվում՝ մեծ քաղաքներ և կոյուղաջրեր։ Ուստի պետք չէ զարմանալ, որ երբ նմուշի համար ջուր են վերցնում, այնտեղ հայտնաբերվում են հսկայական քանակությամբ տարբեր վնասակար միկրոօրգանիզմներ։

Քաղաքների թվի աճով և օվկիանոսներ թափվող թափոնների քանակի աճով։ Նույնիսկ այդքան մեծ բնական ռեսուրսը չի կարող վերամշակել այդքան թափոններ։ Թունավորումներ են տեղի ունենում ինչպես ափամերձ, այնպես էլ ծովային, և ձկնաբուծության անկում:

Նրանք քաղաքում աղտոտվածության դեմ պայքարում են հետևյալ կերպ. թափոնները թափվում են ափից ավելի հեռու և ավելի մեծ խորություններ՝ օգտագործելով շատ կիլոմետրանոց խողովակներ: Բայց դա բացարձակապես ոչինչ չի լուծում, այլ միայն ձգձգում է ծովի բուսական և կենդանական աշխարհի ամբողջական ոչնչացման ժամանակը։

ՕՎԿԻԱՆՈՍՆԵՐԻ ԱՂՏՈՏՄԱՆ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ


Օվկիանոսի ջրերի ամենակարևոր աղտոտիչներից մեկը նավթն է։ Նա այնտեղ է հասնում ամեն կերպ. վթարներ ծովային նավթահանքերում, ծովի հատակից նավթի արդյունահանման ժամանակ։ Յուղի պատճառով ձուկը սատկում է, իսկ կենդանի մնացածը տհաճ համ ու հոտ ունի։ Ծովային թռչունները մահանում են, միայն անցյալ տարի երեսուն հազար բադ է սատկել՝ երկարապոչ բադերը Շվեդիայի մոտ ջրի մակերեսին նավթային թաղանթների պատճառով: Նավթը, լողալով ծովային հոսանքների երկայնքով և նավարկելով դեպի ափ, շատ հանգստավայրեր դարձրեցին ոչ պիտանի հանգստի և լողի համար։

Այսպիսով, Միջկառավարական ծովային հասարակությունը համաձայնագիր ստեղծեց, համաձայն որի նավթը չպետք է ջուրը թափվի ափից հիսուն կիլոմետր հեռավորության վրա, ծովային տերությունների մեծ մասը ստորագրեցին այն:

Բացի այդ, մշտապես տեղի է ունենում օվկիանոսի ռադիոակտիվ աղտոտում: Այն գալիս է արտահոսքի միջոցով միջուկային ռեակտորներկամ խորտակված միջուկային սուզանավերից, ինչը հանգեցնում է բուսական և կենդանական աշխարհի ռադիացիոն փոփոխության, նրան օգնեց հոսանքը և սննդային շղթաների օգնությամբ՝ պլանկտոնից մինչև մեծ ձուկ… Այս պահին շատ միջուկային տերություններ օգտագործում են օվկիանոսները՝ սուզանավերի համար միջուկային հրթիռային մարտագլխիկներ տեղադրելու և սպառված միջուկային թափոնները վերացնելու համար:Օվկիանոսի մեկ այլ աղետ է ջրի ծաղկումը, որը կապված է ջրիմուռների աճի հետ: Եվ դա հանգեցնում է սաղմոնի որսի կրճատմանը: Ջրիմուռների տարածումը պայմանավորված է արդյունաբերական թափոնների հեռացման արդյունքում առաջացող միկրոօրգանիզմների մեծ քանակով։ Եվ վերջում վերլուծենք ջրի ինքնամաքրման մեխանիզմները։ Նրանք բաժանված են երեք տեսակի.

Քիմիական — աղի ջուրհարուստ է տարբեր քիմիական միացություններ, որի մեջ, երբ թթվածինը մտնում է, տեղի են ունենում օքսիդատիվ պրոցեսներ, գումարած լույսով ճառագայթում, և արդյունքում տեղի է ունենում մարդածին տոքսինների արդյունավետ վերամշակում։ Ռեակցիայի արդյունքում առաջացող աղերը պարզապես նստում են հատակին։
Կենսաբանական — ներքևում ապրող ծովային կենդանիների ամբողջ զանգվածը ափամերձ գոտու ամբողջ ջուրն անցնում է իրենց մաղձով և դրանով իսկ աշխատում է որպես զտիչներ, չնայած նրանք հազարներով սատկում են:
Մեխանիկական — երբ հոսքը դանդաղում է, կասեցված նյութը նստում է: Արդյունքում տեղի է ունենում մարդածին նյութերի վերջնական հեռացում։

5 կենդանատեսակ, որոնք ՀՀ-ում անհետացման եզրին են

Հունիսի 5-ին ողջ աշխարհը նշում է Շրջակա միջավայրի պահպանության համաշխարհային օրը՝ հռչակված ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի 27-րդ նստաշրջանում 1972թ․ դեկտեմբերի 15-ին։ Գլխավոր ասամբլեան հռչակագրում կոչ է անում ՄԱԿ-ի անդամ երկրներին և կազմակերպություններին յուրաքանչյուր տարի այդ օրն անցկացնել միջոցառումներ, որոնք կհաստատեն շրջակա միջավայրի պահպանության և բարելավման նրանց ձգտումները։ Սկսած 1500 թվականից ողջ աշխարհում ամբողջությամբ անհետացել է 844 կենդանատեսակ և բուսատեսակ, հազարավոր տեսակներ այսօր ոչնչացման եզրին են։ Հայաստանում բնակվում է ողնաշարավոր կենդանիների մոտ 523 տեսակ, որոնցից 153-ը գրանցված են «Կարմիր գրքում»։

Ամառային բախտակ (Salmo ischchan aestivalis)

Կարգավիճակը․ Սևանի իշխանի անհետացող, տեղային տարածվածություն ունեցող էնդեմիկ ենթատեսակ է: Գրանցված է նախկին ԽՍՀՄ Կարմիր գրքում: Տեսակի վիճակը գնահատվում է որպես կրիտիկական։ Մինչև XX դարի 70-ական թթ․ կեսերը բազմաքանակ, արդյունագործական նշանակություն ունեցող ենթատեսակ էր, որի տարեկան որսը կազմում էր 100 տոննա: 2004–2006 թթ․ բազմացման, միգրացիաների ժամանակ բռնվել է մոտ 20 առանձնյակ: Անհետացման եզրին հայտնվելու հիմնական գործոններն են ձվադրման գետերի ծանծաղացումը, ջրի օգտագործումը և աղտոտումը, ինչպես նաև լճային ձվադրավայրերի չորացումը և որսագողությունը:

Պարսկական պսևդոցիկլոֆիս (Pseudocyclophis persicus)

Կարգավիճակը․ Լորտուների ընտանիքի նեղ արեալային, սակավաթիվ ենթատեսակ է: Ոչ մեծ, բարակ օձ է, մինչև 370 մմ մարմնի երկարությամբ ու մոտ 4-5 անգամ ավելի կարճ պոչով։ Տեսակի վիճակը գնահատվում է որպես կրիտիկական, միակ նմուշը հայտնաբերվել է Մեղրու շրջանի Ագարակ քաղաքից 5 կմ դեպի արևմուտք: Բնության մեջ հանդիպում է խիստ հազվադեպ: Անհետացման հիմնական պատճառն է բնորոշ ապրելավայրերի յուրացումը:

Կարմիր ցին (Milvus milvus)

Կարգավիճակը․ Հայաստանի համար անհետացող տեսակ։ Գրանցված է նախկին ԽՍՀՄ Կարմիր գրքում: Տեսակի վիճակը գնահատվում է որպես «վտանգված»։ Հայաստանի սահմաններում բնադրման դեպքեր հավաստիորեն հայտնաբերված չեն: Հավանաբար, բնադրում է հանրապետության հյուսիսարևելյան մասում` Ղարաբաղի բարձրավանդակի մնացորդային անտառներում: Կարմիր ցինի մեկ առանձնյակ բռնվել է չուի ժամանակ Երևանի շրջակայքում 1949 թ. մայիսի 11-ին: Գիշատիչը հազվագյուտ է ողջ աշխարհում, ընդհանուր թվաքանակը գնահատվում է 17-ից 28 հազար առանձնյակ։

Առաջավորասիական հովազ (Panthera pardus ciscaucasica)

Կարգավիճակը․Գրանցված է նախկին ԽՍՀՄ Կարմիր գրքում: Տեսակի վիճակը գնահատվում է որպես կրիտիկական։ Հովազի այս ենթատեսակի ընդհանուր թվաքանակը գնահատվում է 870-ից 1300 առանձնյակ։ Առաջավորասիական հովազն իր տեսակի ամենախոշորգիշատիչներից մեկն է։ Մարմնի երկարությունը կազմում է 126-ից 171, մինչև 183 սմ, պոչի երկարությունը՝ 94-ից 116 սմ։ Ուսերի բարձրությունը կարող է հասնել 76 սմ-ի, զանգվածը՝ 70 կգ։ Բնակեցնում է Հարավարևմտյան և Հարավային Հայաստանը` «Խոսրովի անտառ» արգելոցի կենտրոնական և արևելյան հատվածներից մինչև հայ–իրանական սահմանը՝ Գեղամա, Զանգեզուրի, Վայոց ձորի, Բարգուշատի և Մեղրու լեռնաշղթաների սահմաններում: Հայաստանում պոպուլյացիայի առավելագույն մեծ թվաքանակը 10–15 առանձնյակ է: Ներկայիս տարածման տարածքը կազմում է 7497,2 քկմ, իսկ բնակեցման տարածքը՝ 2856,8 քկմ: Այն ներառում է մշտական և ժամանակավոր բնակեցման տարածքները և միջանցքներ: Մշտապես բնակվում է միայն «Խոսրովի անտառ» արգելոցում և Նռնաձոր գյուղից դեպի հյուսիս գտնվող տեղամասում: Պոպուլյացիայի նման կառուցվածքի պատճառով այն լիովին կախված է միջանցքների գործառնությունից: Անհետացման եզրին հասնելու պատճառները՝ արեալի մասնատված լինելը, որի հիմնական պատճառը որսագողությունն ու մարդու տնտեսական գործունեությունն է:

ինքնաստուգում

1.Հայկական լեռնաշխարհի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ:

  • Զբաղեցնում է մոտ 29 հազ. կմ2 մակերես:
  • Գտնվում է Խաղաղօվկիանոսյան գեոսինկլինալային գոտում:
  • Սև ծովի հարավային ափին զուգահեռ տարածվում են Արևելապոնտական լեռները:
  •  Լեռնաշխարհից արևմուտք տարածվում է Իրանական բարձրավանդակը:

2.Տրվածներից ո՞րն է Հայկական լեռնաշխարհի ծալքաբեկորավոր լեռներից:

  • Թոնդրակ
  • Հայկական պար
  • Վարդենիսի
  • Բյուրակն

3.Տրվածներից ո՞րն է Հայկական լեռնաշխարհի գործող հրաբուխներից:

  • Սիփան
  • Նեմրութ
  • Արագած
  • Մասիս

4.Հայկական  լեռնաշխարհի  դիրքը  շրջապատում  գտնվող  խոշոր  աշխարհագրական օբյեկտների նկատմամբ  կոչվում է .

  • համաաշխարհագրական  դիրք
  • միկրոաշխարհագրական  դիրք
  • տնտեսաաշխարհագրական  դիրք
  • քաղաքաաշխարհագրական  դիրք

5.Ո՞ր լիճն ունի սառցադաշտային ծագում:

  • Սևանա
  • Քարի
  • Վանա
  • Արփի

6. Տրված երկրներից որի՞ հետ է սահմանակցում Հայաստանի Հանրապետությունը

  • Իրաք
  • Սիրիա
  •  Իրան
  • Ռուսաստանի Դաշնություն

7. Հայկական  լեռնաշխարհի  կլիմայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ:

  • Հայկական  լեռնաշխարհ  են  թափանցում  արևմուտքից  բարեխառն  օդային  զանգվածները:
  • Տարվա ընթացքում ամենաքիչ ամպամած օրերը լինում են Իջևանում:
  • Տարվա ընթացքում տեղումների նվազագույն քանակը լինում է գարնան ամիսներին:
  • Ձմռան  ամիսներին  լեռնաշխարհ  են  թափանցում  արևադարձային  օդային  զանգվածները:


8.Ո՞ր  ծովի ավազանին են պատկանում Արաքս և Կուր գետերը:


                                                                                          Պատասխան——————————————————

9.<<Գետ- ակունք >> զույգերից  ընտրել  սխալը:

  • Արևմտյան  Եփրատ  — Ծաղկավետ  լեռներ
  • Արաքս- Բյուրակն  լեռնազանգված
  • Արածանի – Ծաղկանց  լեռներ
  • Սիգրիս – Վասպուրականի  լեռներ

10․ Որ   շարքում  են  տրված  հրաբխային  ծագում  ունեցող   լեռնագագաթները

  1. Մարութա,  Ջիլո,  Կապուտջուղ                             3. Սիփան,  Ծղուկ,  Սրմանց
  2. Առնոս,  Ավրին,  Արսիան                                          4. Գոմշասար,  Թեծ  լեռ,  Սուկավետ

11.  Հայկական  հրաբխային  բարձրավանդակի  կենտրոնական  մասի  մեջ  չի  մտնում.

1.Կարսի   սարահարթը                 2.  Սյունիքի   բարձրավանդակը

3.Գեղամա  լեռնավահանը             4.Արարատ   լեռնազանգվածը

12․ Գրել  հայկական    լեռնաշխարհի  բնական   պայմանների   գլխավոր   առանձնահատկությունները:

Այն բնական պայմանների յուրօրինակ համալիր է, ֆիզիկաաշխարհագրական առանձին միավոր։ Բարձրավանդակն աչքի է ընկնում մակերևույթի ինքնատիպ երիտասարդ հրաբխային լանդշաֆտով ու միջլեռնային գոգավորություններով, բարձրլեռնային լճերով ու արագահոս գետերով, ցայտուն արտահայտված վերընթաց գոտիականությամբ։

13.Գրել  ՀՀ  մարզերն  իրենց  մարզկենտրոններով

1.Արագածոտն- Աշտարակ
2.Արարատ- Արտաշատ
3.Արմավիր-Արմավիր
4.Գեղարքունիք-Գավառ
5.Կոտայք-Հրազդան
6.Լոռի-Վանաձոր 
7.Շիրակ-Գյումրի 
8.Սյունիք-Կապան
9.Տավուշ-Իջևան 
10.Վայոց Ձոր-Եղեգնաձոր

14․ Թվարկե՜ք օգտակար հանածոների նշանավոր հանքավայրերն ու գլխավոր հանքատեսակները ․

․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․

15․ Թվարկել և գնահատել Հայաստանի Հանրապետության տնտեսաաշխարհագարական դիրքի և քաղաքաաշխարհագրական դիրքի մեզ համար նպաստավոր և ոչ նպաստավոր հանկանիշները։

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Հայկական լեռնաշխարհի ընդհանուր բնութագիրը

Վերլուծել Հայկական լեռնաշխարհի ֆիզիկաաշխարհագրական դիրքի առանձնահատկությունները:

Հայկական լեռնաշխարհն Առաջավոր Ասիայի երիտասարդ լեռնային գոտու խոշոր (մոտ 400 հզ․ քառ.կմ) միավորներից է, որը գտնվում է Սև ծովի, Անդրկովկասի դաշտավայրերի, Իրանական բարձրավանդակի և Ջեզիրեի (Հայկական Միջագետք) ցածրադիր սարահարթերի միջև։ Այն հարավ-արրելքում փոխանցվում է Իրանական, արևմուտքում՝ Անատոլական բարձրավանդակներին։ Հայկական լեռնաշխարհը բարդ ու բազմաձև ռելիեֆով, միջին բարձրության լեռների տիրապետությամբ միասնական և ինքնատիպ լեռնային երկիր է։

Հայկական լեռնաշխարհի առավելագույն բարձրությունը 5165 մ է՝ Մասիս (Արարատ) լեռ, միջին բարձրությունը՝ 1700 մ, որը գերազանցում է հարևան Անատոլական և Իրանական բարձրավանդակների միջին բարձրություններին։

Բնութագրել Հայկական լեռնաշխարհի վերաբերյալ աշխարհագրական հետազոտությունները տարբեր ժամանակներում:


Հայկական լեռնաշխարհը գտնվում է Առաջավոր Ասիայի հյուսիսային սահմանագլխին`Փոքրասիական և Իրանական բարձրավանդակների, Սև ծովի ու Միջագետքի հարթավայրերի միջև: Հայկական լեռնաշխարհում է ձևավորվել և իր պետականությունը ստեղծել հայ ժողովուրդը, այստեղ է կերտել իր ինքնատիպ մշակույթը: Հայկական լեռնաշխարհը գրեթե ամբողջությամբ համընկնում է հայոց պատմական հայրենիքին: Վաղնջագույն ժամանակներից այն տարածվում է Կուր և Երասխ (Արաքս) գետերի ջրկիցից մինչև Գամիրք (Կապադովկիա), Պոնտական և Թռեղքի լեռնաշղթաներից մինչև Հայկական Տավրոսի հարավային բազուկները: