Միջազգային հարաբերությունները 19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի սկիզբին:
Հայաստանը և հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին:Համաշխարհային պատերազմի Կովկասյան ճակատը
Նկարագրել միջազգային հարաբերությունները 19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի սկիզբին:
19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին աշխարհի բոլոր մասերի միջև ստեղծվեցին տնտեսական զանազան կապեր, ձևավորվեց համաշխարհային շուկան: Բացի տնտեսական գործոններից՝ միջազգային հարաբերությունների վրա սկսեցին ներազդել նաև տարբեր հասարակական շարժումներ և համաշխարհային կազմակերպություններ: Դրանցից հատկապես առանձնանում էր խաղաղության կողմնակիցների շարժումը:
Ներկայացնել Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ծրագրերը Մերձավոր Արևելքում:
Երիտթուրքերը մտադիր էին Ռուսաստանյան կայսրությունում բնակվող թուրքալեզու ժողովրդին օգտագործել ռուսների դեմ: Պանթյուրքական այդ ծրագրի իրագործման ճանապարհին լուրջ խոչընդոտ էին հայերն ու Հայաստանը:
Հիմնավորել ՝Թուրքիայի Գերմանիայի դաշնակից դառնալը:
Գերմանիային հաջողվեց օսմանյան Թուրքիային ներգրավել իր դաշինքի մեջ՝ վերջինիս խոստանալով ամեն կարգի աջակցություն Անտանտի դեմ պատերազմի ժամանակ:Երիտթուրքերը մտադիր էին Ռուսաստանյան կայսրությունում բնակվող թուրքալեզու ժողովրդին օգտագործել ռուսների դեմ :
Ներկայացնել ռուսական զորքի Վանից անսպասելի նահանջի հետևանքները:
Ռուսական կովկասյան բանակը 1915 թ. գրավեց Թավրիզը, Վանը: Ռուսական զորամասերը, նրանց հետ նաև հայկական կամավորական ուժերը հասան Մուշի և Բիթլիսի մատույցները, բայց այս անգամ չկարողացան գրավել այդ շրջանները: Անսպասելիորեն Վանի զորախումբը 1915 թ. հուլիսի կեսերին նահանջեց:
«Ես կդառնամ կամ մեծագույն սրիկա և կամ առաջին մարդը Պրուսիայում».- պատանության տարիներին իր ապագան այսպես է գուշակել 19-րդ դարի երկրորդ կեսի Եվրոպայի թերևս ամենախոշոր քաղաքական և պետական գործիչը` Օտտո ֆոն Բիսմարկը (1815-1898):
Իր բազմամյա քաղաքական գործունեության ընթացքում նրան առաջնորդողը ազգային-պետական շահն էր` ազգի տարանջատ հատվածների միավորման և ազգային պետության առավելագույնս հզորացման, կարելի է ասել, անհագ մոլուցքը: Պոմերանյան ազնվականներից սերող գործիչը դիվանագիտական մի շարք պատասխանատու պաշտոններ է վարել թե՛ բուն Պրուսիայում և թե՛ նրա սահմաններից դուրս` Ռուսաստանում և Ֆրանսիայում: Իսկ ահա 1862թ. Օտտո Բիսմարկը ստանձնել է շատ ավելի պատասխանատու` Պրուսիայի նախարար-նախագահի պաշտոնը` միաժամանակ կատարելով արտաքին գործերի նախարարի պարտականությունները:
Հետագա տասնամյակում Պրուսիայի վարած երեք հաղթական պատերազմները նախ Դանիայի` 1864թ., հետո Ավստրիայի` 1866թ., ապա նաև Ֆրանսիայի դեմ` 1870-1871թթ., ավելի ամրապնդեցին Բիսմարկ քաղաքական-պետական գործչի դիրքերը:
1871թ. Բիսմարկը նշանակվեց Գերմանական նորաստեղծ կայսրության ռայխսկանցլեր` պաշտոնավարելով մինչև 1890 թվականը: Նրա գլխավոր նպատակն էր հասնել Գերմանական կայսրության գերիշխանությանը Եվրոպայում: Այդ նպատակով նրա նախաձեռնությամբ 1879թ. ձևավորվեց նախ Ավստրո-գերմանական դաշինքը, իսկ 1882թ.` նշանավոր Եռյակ միությունը (Գերմանիա, Ավստրո-Հունգարիա, Իտալիա)` ուղղված առաջին հերթին Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի դեմ: Ինչ վերաբերում է վերջինիս, ապա Բիսմարկը ամեն կերպ խոչընդոտում էր Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության ակտիվ դրսևորումները Եվրոպայում, մասնավորապես` Բալկաններում և սևծովյան տարածաշրջանում, բայց նաև հմտորեն խուսափում էր բացահայտ առճակատումից Ռուսական կայսրության հետ: Այս առումով հիշարժան է նրա մի ասույթը. «Գերմանիայի և Ռուսաստանի միջև պատերազմի բռնկումը մեծագույն հիմարություն կլիներ և, այդ իսկ պատճառով, այն անպատճառ տեղի կունենա»:
Ուշագրավ է, որ եվրոպական քաղաքական թատերաբեմում Բիսմարկի սաղմնավորած նախադրյալները իրենց զգալի ազդեցությունը պահպանեցին ռայխսկանցլերի պաշտոնից նրա հրաժարականից և անգամ նրա մահվանից հետո: Միջպետական փոխհարաբերությունների կարգավորման, ազդեցության գոտիների ձևավորման հարցերում նրա գործունեության անմիջական հետևանքն է համարվում այնպիսի դարակազմիկ իրադարձության հասունացումը և սկզբնավորումը, ինչպիսին է Առաջին աշխարհամարտը: Ավելին, նրան հաճախ վերագրվում է նաև Ադոլֆ Հիտլերի և, ընդհանրապես, ֆաշիստական գաղափարախոսության «հոգևոր հոր» դերը: Այլ խոսքով, Օտտո Բիսմարկը անուղղակիորեն առնչվում է նաև Երկրորդ աշխարհամարտին:
Ի դեպ, Բիսմարկի նկատմամբ հետաքրքրությունը մինչ օրս բնավ չի մարել. ասվածի լավագույն վկայությունն է տարբեր երկրներում պարբերաբար հրատարակվող վերլուծական հոդվածներն ու մենագրությունները այդ ականավոր գործչի մասին:
Ջուզեպպե Գարիբալդին (1807-1882)
Ջուզեպպե Գարիբալդին (1807-1882)
Ջուզեպպե Գարիբալդին Իտալիայի ազատագրման պայքարի մեջ ներգրավվել է 1833 թ-ին՝ հարելով «Ռիսորջիմենտո» («Վերածնունդ») կազմակերպության հեղափոխական թևին: 1834 թ-ին մասնակցել է Ջուզեպպե Մաձինիի Սավոյական արշավանքին: Հեռակա դատապարտվելով մահապատժի՝ Գարիբալդին հեռացել է Հարավային Ամերիկա, որտեղ ավելի քան 10 տարի մասնակցել է տեղացիների ազատագրական պայքարին՝ ընդդեմ Իսպանիայի: 1848–49 թթ-ի ազգային հեղափոխության սկզբին վերադարձել է Իտալիա, կազմակերպել կամավորական ջոկատ և մասնակցել ավստրա-իտալական պատերազմին: Իր իսկ առաջարկով 1849 թ-ի փետրվարի 9-ին հռչակված Հռոմի Հանրապետության ղեկավար գործիչներից էր: Հանրապետության անկումից հետո՝ 1849 թ-ին, նորից տարագրվել է: 1859 թ-ի ավստրա-իտալա-ֆրանսիական պատերազմի ժամանակ կազմակերպել է կամավորական (ալպիական հրաձիգների) կորպուս, հաղթական մարտեր մղել Լոմբարդիայում: 1859–60 թթ-ի իտալական հեղափոխության օրերին, գլխավորելով «Կարմիր շապկավորների հազարյակ» ջոկատը, ազատագրել է Սիցիլիան: Այնուհետև գրավել է Նեապոլը, վերացրել Բուրբոնների իշխանությունը Հարավային Իտալիայում և Հռոմն ազատագրելու զինված փորձեր արել (1862, 1867 թթ.): 1866 թ-ին կամավորների ջոկատով մասնակցել է ավստրա-իտալական պատերազմին, որի շնորհիվ Վենետիկը միացել է Իտալիային: Գարիբալդին համակրանքով էր վերաբերվում հունգարների, լեհերի, հույների ազգային-ազատագրական շարժումներին: 1870 թ-ին ֆրանսիացիների հետ մասնակցել է ֆրանս-պրուսական պատերազմին, ողջունել Փարիզի կոմունան, ընտրվել Ազգային գվարդիայի կենտկոմի կազմում, օգնել է Իտալիայում կազմակերպելու I ինտերնացիոնալի բաժանմունք:1943–45 թթ-ին Իտալիայի ազատագրման Դիմադրության շարժման հարվածային պարտիզանական խմբերը Գարիբալդիի անունով կոչվել են Գարիբալդիական բրիգադներ:
1848 թվականին, երբ Հյուսիսային ապստամբություն սկսվեց ընդդեմ Ավստրիայի, Գարիբալդին շտապեց Իտալիա. իր 54 ընկերների հետ նա ափ է իջնում Նիցցայում։ Սկզբնական հաղթանակներից հետո Գարիբալդին առաջարկեց ամբողջ իշխանությունը հանձնել Սարդինիայի թագավոր Կառլ Ալբերտին, ով մերժեց առաջարկը, սրանից հետո միայն Միլանի կոմիտետը ապստամբության զինված ուժերի հրամանատարությունը հանձնեց Գարիբալդիին այս քայլը բավականին ուշացած էր։
Գարիբալդին 1500 զինվորներով ահեղ մարտերից հետո տեղի տվեց ավստրիացիների թվական գերակշռությանը և ստիպված նահանջեց Շվեյցարիա, այս մարտերից հետո Գարիբալդիի անունը ցնծում էր ողջ Իտալիայով մեկ։
Սիցիլիացիները առաջարկեցին Գարիբալդիին գլխավորել Նեապոլի արքա Ֆերդինանդ II-ի դեմ ծագած ապստամբությունը, սակայն Գարիբալդին այդ ժամանակ զբաղված էր Հռոմում կառավարության ձևավորման գործընթացով, որտեղ բերել էր իր մարդկանցից մի քանի հարյուրին։ 1849 թվականի փետրվարի 5-ին պառլամենտի հենց առաջին նիստին առաջարկեց հիմնել հանրապետություն։
Մայիսի 15-ին Պալեստրինեում և Վելետրիում նեոպոլիտանացիների դեմ մղած հաջող մարտերից հետո մասնակցություն ունեցավ ֆրանսիական գեներալ Ուդինոյի դեմ կռվին Հռոմում։ Ուդինոն ստիպված էր երկարատև պաշարման մեջ առնել Հռոմը, այնուհետև ստանալով օգնական ուժեր հուլիսի 3-ին հարձակմամբ գրավեց քաղաքը։ Գարիբալդին իր զորքերը հանեց Բոլոնիայի ուղղությամբ, նա հույս ուներ խանգարել ավստրիացիներին և հասնել օգնության վենետիկցիներին, ովքեր շարունակում էին դիմադրել ավստրիացիներին։
Գարիբալդին ստիպված էր փրկություն փնտրել ծովում, սակայն նա շուտով ստիպված եղավ ափ իջնել, որից հետո ամրացավ լեռներում և ձորերում։ Պարտական լինելով իտալացի ազգայնականներին Գարիբալդին հեռացավ նախ Պյեմոնտ, ապա Հյուսիսային Ամերիկա։ Նյու Յորքում Գարիբալդին սկզբում աշխատում էր յուղի պատրաստման գործարանում, ապա առևտրական նավում՝ որպես կապիտան և սկսեց ուղևորություններ կատարել Խաղաղ օվկիանոսում։ 1854 թվականին նա վերադարձավ Եվրոպա, սկսեց զբաղվել գյուղատնտեսությամբ Սիցիլիայից քիչ հեռու գտնվող Կապերե կղզյակում։
ՀամեմատությունՕ․ Բիսմարկի և Ջ․ Գարիբալդիի գործունեությունները
Նրանք երկուսնն էլ, միավորեցին իրենց պետությունները հզորացրեցին:
Ջուզեպպե Գարիբալդին-Ազատագրեց Սիցիլիան, այնուհետև գրավեց Նեապոլը, Վենետիկը միացել է Իտալիային։
Օտտո ֆոն Բիսմարկ -Բիսմարկի նախաձեռնությամբ կազմավորվեց նոր միություն Հյուսիսա Գերմանական միություն, որտեղ պռուսիյաի մոտեցմամբ մտնում են Հյուսիսային Գերմանական փոքր պետությունները։ Այդ Միյությունը հիմք հանդիսացավ, Պռուսիայի գլխավորած նոր իմպերիա կառուցելու համար։
2. Երկուսն էլ հիմնեցին իրենց իշխանությունները
Օտտո ֆոն Բիսմարկ — Բիսմարկը ստացավ ամենաբարձր պետական պաշտոնը՝ կայսերության կանցլեռ և դրանով սահմանադրության համաձյան 1871 թ․ -ին փաստացի ստացավ անսահմանափակ իշխանություն։
Ջուզեպպե Գարիբալդին — Միլանի կոմիտետը ապստամբության զինված ուժերի հրամանատարությունը հանձնեց Գարիբալդիին։
1849 թ-ի փետրվարի 9-ին հռչակված Հռոմի Հանրապետության ղեկավար գործիչներից էր:
Во второй половине XIX века для многочисленных немецких государств остро встал вопрос о необходимости объединения. Вместо Священной Римской империи германской нации, распавшейся в 1806 году, в 1815 году возник Германский Союз, в который вошли 39 независимых государств. Ведущую роль в нем играла Австрия. Однако это не устраивало Пруссию. Конфликт между Веной и Берлином стал обостряться.
В 1862 году Бисмарк (Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen) становится премьер-министром Пруссии. Именно с помощью войн Бисмарк рассчитывает определить судьбу Германии. «Великие вопросы времени будут решаться не речами и резолюциями большинства, но железом и кровью», — считал он.
Соперничество между Австрией и Пруссией вылилось в 1866 году в открытую войну. Прусская армия быстро разбила австрийскую. Германский союз объявляется распущенным. Вместо него в 1867 году по инициативе Бисмарка создается новое объединение — Северогерманский союз, куда помимо Пруссии входят мелкие государства Северной Германии. Этот союз стал основой для создания империи во главе с Пруссией.
Унификация законодательства
Однако первоначально власть нового императора — Вильгельма I — оставалась слабой. Провозглашенная 18 января 1871 Германская империя была федерацией из 25 государств. Бисмарк получает высший государственный пост имперского канцлера, а тем самым, согласно конституции 1871 года, практически неограниченную власть. Он проводит прагматичную политику, главная цель которой — сплочение рыхлой империи. Один за другим издаются новые законы. Они были нацелены на унификацию законодательства и создание единого экономического и валютного пространства. Стремление обеспечить Пруссии господствующее положение в империи, упрочить традиционную иерархию и собственную власть вызывали постоянные трения в отношениях канцлера с парламентом, в котором преобладали либералы.
В 1872 — 1875 годах по инициативе Бисмарка были приняты законы, ограничивавшие деятельность католической церкви. В частности, в Германии был запрещен орден иезуитов, а также были отменены статьи конституции, гарантировавшие автономию церкви. Эти мероприятия объяснялись сугубо политическими соображениями — необходимостью борьбы с клерикальной оппозицией.
19 դարի երկրորդ կեսին բազմաթիվ գերմանական պետություններում միավորման սուր հարց առաջացավ։ Գերմանական ժողովուրդներով Սուրբ հռամեական կայսերության փոխարեն՝ փլուզված 1806 թ․, 1815 թ․ առաջացավ Գերմանական միությունը որում ընդգրկվեցին 39 անկախ պետություններ։ Առաջատար դեր այնտեղ խաղում էր Ավսրիան, բայց դա ձեռնատու չէր Բռուսիին։ Կոնֆլիկտը Վենի և Բեռլինի միջև սրվում էր։
1862 թ․ -ին Բիսմարկը դառնում է Պռուսսիայի վարչապետ։ Պատերազմների օգնությամբ է, որ Բիսմարկը ակնկալում է որոշել Գերմանիայի ճակատագիրը: «Ժամանակի մեծ հարցերը որոշվելու են ոչ թե մեծամասնության ելույթներով ու բանաձեւերով, այլ երկաթով ու արյունով», — մտածում էր նա:
Մրցակցությունը Ավստրաի և Պռուսիայի դեմ վերացվեծ բացահայտ պատերազմի։ Պռուսիայի զորքը արագ ջարդեց Ավստրիայի զորքին։ Գերմիանայի միյությունը հայարարվեց բաց թողված (լուծարված)։ Նրա փոխարեն 1867թ․ Բիսմարկի նախաձեռնությամբ կազմավորվեց նոր միություն Հյուսիսա Գերմանական միություն, որտեղ պռուսիյաի մոտեցմամբ մտնում են Հյուսիսային Գերմանական փոքր պետությունները։ Այդ Միյությունը հիմք հանդիսացավ, պռուսիայի գլխավորած նոր իմպերիա կառուցելու համար ։
Օրենսդրության միավորում
Բայց սկզբից ևեթ նոր իմպերատոր Վիլհելմ առաջինի ուժը թույլ մնաց։1871թ․ հունվարի 25-ին հայտարարված Գերմանական կայսերությունը դարձավ 25 պետությունների դաշնություն։Բիսմարկը ստացավ ամենաբարձր պետական պաշտոնը՝ կայսերության կանցլեռ և դրանով սահմանադրության համաձյան 1871 թ․ -ին փաստացի անսահմանափակ իշխանություն։ Նա անցկացնում է պրագմատիկ քաղաքականություն, գլխավոր նպատակը՝ հավաքել ազատ կայսրություն։ Մեկը մյուսի հետևից հրատարակվում էին նոր օրենքներ։ Դրանք ուղղված էին օրենսդրության միավորմանը և միակ տնտեսական և դրամավարկային տարածության ստեղծմանը։ Նպատակը ապահովել Պռուսսիային կայսրությունում գերիշխող դիրքը, ավանդական հիերարխիան և սեփական իշխանությունը համախմբելու համար անընդհատ շփում առաջացրին կանցլերի խորհրդարանի հետ հարաբերություններում, որտեղ գերակշռում էին լիբերալները:
1872-1875 թվականներին Բիսմառկի նախաձեռնությամբ ընդունվել են օրենքներ, սահմանափակելով կաթոլիկ եկեղեցու գործունեությունը: Մասնավորապես, Գերմանիայում արգելվեց ճիզվիտական կարգը, իսկ եկեղեցու ինքնավարությունը երաշխավորող սահմանադրության հոդվածները վերացվեցին: Այս միջոցառումները բացատրվում էին զուտ քաղաքական նկատառումներով ՝ հոգևորական ընդդիմության դեմ պայքարի անհրաժեշտությամբ:
Ներկայացնել Սան-Ստեֆանոյի պայմանագիրը և Հայկական հարցըՆերկայացնել Հայկական հարցը Բեռլինի Վեհաժողովում:
Սան-Ստեֆանոյի պայմանագիր, Ռուսաստանի և Օսմանյան կայսրության միջև 1878թ. փետրվարի 19 (մարտի 3-ին) Կոստանդնուպոլսի արվարձան՝ Սան-Ստեֆանոյում կնքված նախնական հաշտութան պայմանագիր է, որով ավարտվեց 1877-78թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը։ Մեծ նշանակություն է ունեցել բալկանյան ժողովուրդների թուրքական լծից ազատագրման և Հայկական հարցի միջազգային դիվանագիտության ասպարեզում հայտնվելու գործում։ Սան-Ստեֆանոյի պայմանագրի դրույթները վերանայվել են Բեռլինի կոնգրեսի արդյունքում ընդունված փաստաթղթում։
2. Ներկայացնել Հայկական հարցը Բեռլինի Վեհաժողովում:
Բեռլինի վեհաժողովը տեղի է ունեցել 1878 թ-ի հունիսի 13-ից հուլիսի 13-ը, որտեղ առաջին անգամ միջազգային դիվանագիտության խնդիր է դարձել Հայկական հարցը՝ որպես Արևելյան հարցի բաղկացուցիչ մաս։ Բեռլինի պայմանագրում հայերին էր վերաբերում 61-րդ հոդվածը.՝
3. Ներկայացնել Խրիմյան Հայրիկի դերը Բեռլինի վեհաժողովում, հերքել, կամ հիմնավորել նրա խոսքերի արդիական լինելը:
Մկրտիչ Խրիմյանը մասնակցում է Բեռլինի վեհաժողովին որպես Օսմանյան կայսրությունում հայ ժողովրդի ներկայացուցիչ։ Խրիմյանը կոնգրես է ներկայացնում Գրիգոր Օտյանի կազմած Հայաստանի «Ինքնավարության ծրագիրը», որի հաստատվելու դեպքում ճանաչվելու էր Հայաստանի անկախությունը Օսմանյան կայսրությունում։
Ծրագիրը կազմել էին ըստ Բեռլինի 1878 թվականի կոնգրեսի 61-րդ հոդվածի Կոստանդնուպոլսում Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի դեսպանները ու ներկայացրել սուլթանի կառավարությանը 1895 թվականի մայիսի 11-ին։ Նախագիծը նախատեսում էր հայաբնակ վեց վիլայեթներում, կենտրոնական իշխանության ամրապնդում, հասարակական կյանքի զարգացում, արտադրության և տնտեսության կարգավորում, ինչպես նաև քրիստոնյաներին պաշտպանություն քուրդ ցեղապետերի կամայականություններից։
5. Ներկայացնել հայ ազգային կուսակցություններից մեկի գործունեությունը, գնահատել այն:
Հայ հեղափոխական դաշնակցություն։ 1890թ․ Թիֆլիսում ստեղծվեց նոր կուսակցություն։ Կուսակցության հիմնադիրներն էին՝ Քրիստափոր Միքայելյանը, Ստեփան Զորյանը, Սիմոն Զավարյանը և այլոք։ Դաշնակցականները հրատարակում էին Դրոշակ թերթը։ 1892թ․ Թիֆլիսում հրավիրված առաջին ժողովը վերանվանվեց Հայ հեղափոխական դաշանակցություն։ 1896թ․ 30 հայ երիտասարդ ներխուժեց Կ․ Պոլսի Օտտոմանյան բանկը, պահանջելով գործադրել 61-րդ հոդվածը, եթե չանեին դա նրանք ամբողջ բանկը կպայթեցնեին։ Կուսաքցության կարգախոսն և երդումն է <<Մահ կամ ազատություն>>։ Տվյալ ժամանակվա համար ճիշտ ընտված քաղաքականություն, սակայն հետագայում հավատալով երիտթուրքերին սխալվեցին։
6. Պատմել 1904թ.-ի Սասունի ապստամբության մասին:
Ապստամբությունը նախատեսվում էր 1905թ․ ամռանը Սասունում և Վասպուրականում։ Թուրքերը սկսեցին ուժեր կենտրոնացնել Սասունի նկատմամբ, իսկ Արևմտյան Հայաստանում և ամբողջ Անդրկովկասում սկսեցին Սասունին օգնել։ Ուղղարկված հայդուկային խմբերից՝ Թորգոմի ձիավոր խմբին է հաջողվում հասնել նշանակման վայր 1903թ․ ամռանը։ Անդրանիկի գլխավարությամբ Սասունի հայտնի Գելիեգուզան գյուղում ստեղծվում է ինքնապաշտպանություն։ 1904թ․ գարնանը թուրքական 10 հազարանոց զորքը դուրս է գալիս Սասունի դեմ, իսկ 200 փորձված հայդուկներ և 1000 զինված Սասունցիներ դիմագրավում են նրանց։ Թշնամին ասում է, որ վայր դնեն զենքերը, իսկ Անդրանիկն և Հրայրը պատասխանում են, որ զենքերը վայր կդնեն Մայիսյան բարենորոգումների ծրագրի իրականացման դեպքում, բայց նրանք վերսկսում են հարձակումը։ Ապրիլի 13-ին զոհվում է Հրայրը։ Ապրիլի 22-ին Թուրքերը կարողանում են գրավել Գելիեգուզանը։ Պատերազմը ավարտվեց պարտությամբ։
7. Պատմել Մշո Ս.Առաքելոց վանքի կռվի մասին:
1890-ական թ․ արևմտահայությունը հուսահատ էր։ Անդրանիկը և Գևորգ Չավուշը իրենց վրեժխնդրական քայլերով ոգևորում էին նրանց։ Աղբյուր Սերոբին սպանած Բշարե Խալիլին պատժելը բարձրացրեց Չավուշի, Անդրանիկի և այլոց հեղինակությունը։ 1901թ․ նոյեմբերի 3-ին Անդրանիկը 37 հայդուկների և 20 զինված գյուղացիների հետ մտնում է Ս․Առաքելոց վանքը և այն վերածում ինքնապաշտպանական ամրոցի։ Թուրքական զորքերը շրջապատում են վանքը և սկսվում է պայքարը։ Բիթլիսի նահանգապետը սկսում է բանակցություններ։ Հայերը պահանջում են ներում շնորհել բանտարկյալներին, հայերին վերադարձնեն զավթաց հողերը։ Բայց պայմաններից միայն առաջինն է հաստատվում և այդպիսով վերսկսվում են մարտերը։ Հայերի զինամթերքը սպառվում է և նրանք նոյեմբերի 27-ին, երբ արդեն ձյուն էր եկել, սպիտակ սավաններով աննկատ լքում են վանքը։
8. Ներկայացնել մեկ ֆիդայական շարժման ներկայացուցչի, կարևորել, կամ հերքել հայդուկային շարժման գործունեությունը։
Հրայր Դժոխք,Ծնվել է 1864, Օսմանյան կայսրությունում։
Հրայր Դժոխքի իրական անուն-ազգանունն էր Արմենակ Ղազարյան. Հրայրը գիշեր ու ցերեկ շարունակում էր շրջել Հայաստանի գավառներով և հսկել իր հիմնած հայդուկային խմբերի աշխատանքները։ Նրան գրեթե ոչ-ոք չէր կարողանում տեսնել։ Նրա այցելության մասին իմանում էին միայն իր գալուց հետո։ Դրա պատճառով էլ ժողովրդի շրջանում նա ստացել էր նաև Ուրվական մականունը։
1890 թվականից մասնակցել է հայ ազատագրական շարժումներին։ 1891-1894 թվականներին Սասունի ինքնապաշտպանական մարտերի ղեկավարներից էր։ Նրա ցուցումներով էր կռվում Գևորգ Չաուշը: Աչքի է ընկել Տալվորիկի կռվում (1893), որտեղ ապահովել է հայերի փայլուն հաղթանակը։
1893 թվականին Հնչակյան կուսակցության անդամ էր։ Նրա գործընկերներն էին հանրահայտ հնչակյաններ Մեծն Մուրադը (Համբարձում Պոյաճյան) և Միհրան Տամատյանը։ Հրայրը հնչակյան կուսակցության հիմնադիրն էր Սասունում և Տարոնում[3]:
1895 թ. Հրայր Դժոխքը Կարսում էր: Այստեղ նա կամավորներ հավաքագրեց ու նրանց նախապատրաստեց լեռնային, պարտիզանական պայքարի: Մարզումները երկար չտևեցին: Աշնանը Հրայրի ջոկատը հատեց ռուս-թուրքական սահմանն ու երկու մասի բաժանվելով՝ հաստատվեց Սասունում և Խնուսում:
1896 թ. թուրքական իշխանությունները Բասենի Իշխնու գյուղում ձերբակալեցին Հրայր Դժոխքին ու Թաթուլին և տարան Կարինի բանտ: Իշխանությունները երկու ընկերներին մեղադրեցին խռովություն հրահրելու, ապստամբություն կազմակերպելու մեջ: Հրայրի մեղադրանքն ապացուցել չկարողացան, և նա ազատ արձակվեց, իսկ Թաթուլը կախաղան հանվեց։
Հայդուկապետի վերջին մարտերը…
Ղզլաղաճում Հրայրը ձեռնամուխ է եղել ընդհանուր ապստամբության կազմակերպմանը։ 1904 թվականին մասնակցել է Սասունի ինքնապաշտպանական կռիվներին։ 1904 թվականի ապրիլի 13-ին, երբ թուրքերի գերակշիռ ուժերը հարձակվել են Գելիգուզանի ուղղությամբ, Հրայրն ընկերներով փորձել է փակել նրանց ճանապարհը։
Կռվում Հրայրը նկատում է, որ Սեպուհը վիրվավորվել է և նետվում է վերջինիս օգնության։ Սեպուհը փորձում է համոզել Հրայրին, որ վերադառնա, բայց Հրայրը Սեպուհին ծանր դրության մեջ միայնակ չի թողնում։ Հրայրն ի պատասխան ասում է. «Կամ կսպանվիմ, կամ քեզ էլ ազատելուց հետս կտանեմ»: Նա կարողանում է Սեպուհին դուրս հանել մարտադաշտից, բայց մահացու վիրվավորվում է ճակատից և ընկնում մարտի դաշտում։
Օգնության հասած Անդրանիկի զինվորները Հրայրին և մյուս զոհվածներին թաղել են Գելիեգուզանում՝ Սուրբ Կարմրավոր եկեղեցու բակում` Աղբյուր Սերոբի կողքին…
1.Ներկայացրու 19-րդ դարի սկզբին Արևմտյան Հայաստանի վարչական բաժանումները, օգտ.քարտեզից/
Էրզրում, Վան, Կարս, Ախալցխայի, Դիարբերքիրի և Սեբաստիայի:
1806-1812թթ.ռուս-թուրքական պատերազմի ընթացքն ու արդյունքները , Բուխարեստի պայմանագիր:
1806-1812թթ ռուս-թուրքական պատերազմը շատ թեժ և ուժեղ էր: 1806թ թուրքական զորքը Ֆրանսիայի դրդմամբ հարձակվում է ռուսաստանի վրա (այդ պահին ռուսական կայսրության տիրապետության տակ էր գտնվում Արևելյան Հայաստանի մեծ մասը), և ռուսաստանը պետք էր ինքնապաշտպանվեր և պարսկակա զորքին, և թուրքական: Բայց Ռուսաստական կայսրությունը հասավ մեծ և լուրջ հաջողությունների: 1807թ հունիսին Ախուրյան գյուղում տեղի ունեցած ճակատամարտին նրանք պարտության են մատնում թուրքական զորքին: Եվ 1812թ օսմանյան կայսրությունը պարտության գնալուց հետո ստիպված եղավ Բուխարեստում կնքել հաշտության պայմանագիր Ռուսական զորքի հետ, բայց Անդրկովկասում ռուսների գրավված տարածքները անցան Օսմանյան կայսրության:
1806-1812թթ.ռուս-թուրքական պատերազմ
1806 թ․ դեկտեմբերին Օսմանյան կայսրությունը պատերազմ սկսեց Ռուսաստանի դեմ։ Թեև ռուսական բանակները միաժամանակ ստիպած էին մարտեր մղել և՛ թուրքական, և՛ պարսկական զորքերի դեմ, այդուհանդերձ, ունեցան լուրջ հաջողություններ։ 1807 թ․ հունիսի 18-ին Ախուրյանի մոտ՝ Փոքր Ղարաքիլիսա գյուղում, տեղի ունեցած ճակատամարտում նրանք պարտության մատնեցին թուրքական զորքերին։
Ռուսաստանի հաջողությունները ստիպեցին օսմանյան Թուրքիային 1812 թ․ մայիսին հայազգի դիվանագետ Մանուկ բեյի աջակցությամբ Բուխարեստում կնքել հաշտություն։ Սակայն Անդրկովկասում ռուսների գրաված տարածքները վերադարձվեցին թուրքերին։
Բուխարեստի պայմանագիր
Ըստ Բուխարեստի պայմանագրի՝ Պրուտ և Դնեստր գետերի միջև ընկած Մոլդովական իշխանության արևելյան շրջանները անցնում էր Ռուսական կայսրությանը: Ռուսաստանը նաև հստակ ձևակերպումներով պաշտպանում էր Դանուբի նկատմամբ իր իրավունքները։
Պայմանագրի 8-րդ հոդվածով Օսմանյան կայսրությունը պարտավորվում էր տարածք հատկացնել և ինքնավարություն շնորհել Սերբիային։ Այնուամենայնիվ, Բուխարեստի պայմանագրի ստորագրմամբ Ռուսաստանը հերթական անգամ ոտնահարում է հայ և վրաց ժողովուրդների ազգային շահերը։ Մոլդովայի դիմաց ռուսները Թուրքիային են հանձնում արևմտյան Վրաստանի մեծ մասը, Փոթի և Անապա նավահանգիստները, ինչպես նաև Ախալքալաքի շրջանը։
Շառլ-Մորիս դը Թալեյրան-Պերգփորը ծնվել է 1754 թ. փետրվարի 2-ին, ֆրանսիական հին ազնվական տոհմում: Տոհմ, որի կարգախոսն էր՝ «Չկա ուրիշ թագավոր, Աստծուց բացի»: Եվ Թալեյրանը ողջ կյանքն ապրեց ու գործեց այդ կարգախոսով: Թալեյրանի ընտանիքը բազմանդամ էր: Պատանի տարիքում մահանում է նրա ավագ եղբայրը, և Շառլը դառնում է ընտանիքի ավագ երեխան: Սակայն նրան չէին սիրում թե՛ ծնողները, թե՛ եղբայրներն ու քույրերը: Անթաքույց ատելության պատճառը հայտնի չէ: Ոմանք կարծում են՝ պատճառը երեխայի բնածին արատն էր՝ կաղությունն ու տգեղությունը, սառը, ոչինչ չարտահայտող դեմքը: Համենայն դեպս փաստ է, որ հայրը դայակ էր վարձել որդու համար, որը ապագա դիվանագետին խնամում էր տնից հեռու: 15 տարեկանում հայրը Թալեյրանին ուղարկեց մենաստան, որպեսզի կրոնավոր դառնա: Պատանին համակերպվեց, որպեսզի վերջնականապես կտրվի և հեռանա տնից: Թալեյրանն ավարտում է Փարիզի Սեն Սյուլպիս սեմինարիան, իսկ 1773 թ. Սորբոնում աստվածաբանության բակալավրի կոչում է ստանում: Նույն թվականին նա հոգևորական ձեռնադրվեց, ինչն իր բանը չէր, քանզի, ինչպես հետագայում խոստովանում էր, շատ էր սիրում կանանց և փողը, որ հոգևորականին վայել չէ: Նա նաև թղթախաղի թուլություն ուներ: Ինչևէ, չնայած իր վատ համբավին (իրար հաջորդող սիրավեպեր և արտամուսնական կապից ծնված որդի)՝ 1788 թ. նա եպիսկոպոս նշանակվեց և հնարավորություն ստացավ երբեմն հայտնվելու Փարիզի արքունիքում: Նույն թվականին Թալեյրանը դարձավ Փարիզի «Ինը քույրերի օթյակ» մասոնական կազմակերպության անդամ:
Шарль-Морис де Талейран был не только Тактик от Бога, но и Стратег Милостью Божьей. Более того, мало кто из мировых величин умудрился заработать столь… запятнанную репутацию, как он.
Его отец — Шарль Даниэль де Талейран, граф де Перигор (16.VI.1734-2.XI.1788), обладатель целого ряда громких титулов, боевой полковник королевских гренадер, был на шесть лет моложе своей супруги, матери нашего героя – дочери бургундского маркиза Александрины Элеоноры Виктории де Дама д`Антиньи де Рюффэ (8.IX.1728-24.VI. 1809) с монастырским воспитанием. На момент рождения Шарля-Мориса ему только-только исполнилось 20 лет. Супруги были людьми знатными, но небогатыми. Скорее, они даже нуждались в деньгах — и в силу ряда причин (в частности, постоянная служба обоих при дворе, который почти все время перемещался между столичными дворцами и Версалем: он — воспитатель дофина, а она — статс-дама; в ту пору перманентное пребывание на глазах короля и королевы – было немалым залогом успеха в жизни) своим вторым сыном занимались мало и не постоянно.
В 1757 г. его болезненный старший брат Франсуа Жак (1752) умер (в ту пору детская смертность была очень частой!) и будущий великий дипломат стал старшим ребенком. У него еще были два младших брата: Аршамбо Жозеф (1762-1838), Бозон Жак (1764-1830) и сестра Луиза (1771), прожившая всего один день. Так получилось, что с ними он общался мало, поскольку они воспитывались в семье, а он сызмальства – в основном, «мотался» по казенным домам. Дом кормилицы в грязном предместье на севере Парижа, элитный парижский учебный колледж Аркур, основанный для обучения аристократических отпрысков еще в далеком 1280 г, где обучение было очень строгим, если не сказать по-армейски суровым; и наконец духовная семинария, куда его определили весьма рано — такова «география» его перемещений в детстве и отрочестве. Очень может быть, что Шарль своим братьям, которых не коснулась его печальная участь, завидовал, но никогда этого не показывал. По крайней мере, нам это осталось неизвестно ибо человек он был во всем крайне скрытный и осторожный: неласковое детство этому его научило сызмальства.
Իմ կարծիքով նա ունեցել է շատ վատ մանկություն, քանի որ առանց ծնողների սիրո, տղան իրեն շատ վատ է զգացել և ընդհակառակը նրանք պետք է իրենց բոլոր երեխաներին հավասար վերաբերվեն և սովորեցնեն երեխաներին հարգել միմյանց։ Քույրներն ու եղբայրները բնականաբար երեխայի հետ վերավերվում էին այնպետ, ինչպես իրենց ծնողները։ Ծնողների պահվածքի պատճառը ես չեմ հսկանում։ Չնայծ նրա որ ծնողները շատ լավ ազնիվ մարդիկ էին։ Նա աժանի չէր այդպիսի ճակատագրի, քանի որ նա շատ էր հավատում Աստծուն։
Այսպիսով ինձ շատ դուր եկավ ընթերցել և հետազոտել Շառլ-Մորիս դը Թալեյրան-Պերգփոր-ին։
Կազմիր Նապոլեոնյան ժամանակաշրջանի ժամանակագրությունը:
1799թ-Հեղափոխություն:
1804թ-Թագադրում
1814թ-Առաջին Կայսրության գոյատևման ավարտ:
1812թ-Գրավեց Մոսկվան ներխուժելով Ռուսաստանի տարածք:
1813-Լայպցիգի ճակատամարտում աքվորվեց թշնամի երկրների կողմից:
1815-Նապոլեոնը պախավ աքսորից, և ցանկացավ փրկել իր կայսրությունը,սակայն կրկին աքսորվեց այս անգամ Ատլանտյան օվկիանոս և կնքեց իր մահկանացուն այնտեղ:
Ներկայացնել Նապոլեոնի վարչակարգը, բարեփոխումները և հետևանքները:
Բարեփոխումներ:
1.Ծանր արդյուներությունը զարգացավ նրա օրոք և դարձակ աշխարհում թվով երկրորդը , զիճելով՝ Անգլիային:Ստեղծվեց Ֆրանսիական բանկը և հատեցին նոր դրամ ՝ ֆրանկ:
2.Նա դեպարտամենտներում միջնակարգ կրթության կետեր բացեց,իսկ հետո իրավաբանական,բժշկական և ռազմական բարձրագույն կրթությամբ դպրոցներ:
3.Ստեղծվեց սպայկույտ ՝ ռազմական շտապ:
Պատմիր Նապոլեոն Բոնապարտի կողմից վարած պատերազմների մասին:
Պատերզմներ է կատարել հարևան երկրների դեմ:Պատերազմ եղավԱնգլիայի և Հոլանդիայի հետ:Սկզբում պաշտոնական պատերազմ էր տեղի ունենում իսկ հետո նա հարձակում կատարեց նրանց դեմ:Պատերազմների արդյունքում իր տիրապետության կամ ազդեցության տակ անցան ՝ Ավստրիան,Իտալիան,Իսպանիան և այլն:Պատերազմ եղավ Ռուսաստանի հետ ՝ գրավվեց Մոսկվան:Սակայն հետո նա աքսորվեց 2 անգամ 2-րդ անգամ աքսորում կնքեց իր մահկանացուն:
Վերլուծիր Նապոլեոն Բոնապարտի ձախողման պատճառները:
Նրա ձախողման պատճառը աշխարհի դեմ ագամ լինելն էր:Նա ցանկանում էր տիրանալ ամբողջ աշխարհին:Այդ միտքը իրագործելը նրան տարավ դեպի մահ:Նա ձախողեց իր բոլոր պլանները մի անհնարին մտքի համար:
Ներկայացրու Նապոլեոն Բոնապարտի մտքերից, ելնելով այդ մեջբերումներից փորձիր նկարագրել նրա տեսակը:
Նապոլեոնը ցանկանում էր տիրանալ աշխարհին:Կարող ենք ասել,որ նա ագահ էր:Սակայն փոքր ժամանակ նա շատ ինքնուրույն էր և խորը մտքեր ուներ:Նա հավատում էր իր աստղին և միշտ ՙՙՃԱԿԱՏԱԳԻՐ՚՚ բառը գրում էր մեծատառով:
Պատմել խաչակրաց արշավանքի մասին
Խաչակրաց արշավանքներ, 11-րդ դարի վերջերին արևմտյան եկեղեցու հովանու ներքո դեպի Արևելք՝ Սուրբ երկիր կազմակերպված ռազմական արշավանքներ։ Իրենց համատեքստում խաչակրաց արշավանքները պատմականորեն հանդես են գալիս քրիստոնեության համաշխարհային շահերի պաշտպանության դիրքերից և սուր ծայրով ուղղվել են արևելքի մուսուլմանական իշխանությունների դեմ։
Երբեմն «Խաչակրաց արշավանք» են անվանում նաև առանձին հեթանոս ժողովուրդների և որոշ հերետիկոսությունների դեմ պապական Հռոմի ձեռնարկած ռազմական արշավանքները, սակայն դրանք չպետք է շփոթել 11-13-րդ դարերի համանուն արշավանքների հետ։
Խաչակրաց արշավանքներում հատկապես մեծ դերակատարություն ունեցան Ֆրանսիայի թագավորությունն ու Սրբազան Հռոմեական կայսրությունը: Խաչակրաց արշավանքները շարունակվեցին մոտ 200 տարի՝ 1095-1291 թվականներին։ Հետագայում՝ 15-րդ դարում, այդպիսի արշավանքները շարունակվեցին Պիրենեյան թերակղզում և Արևելյան Եվրոպայում: Խաչակիրները մեծ մասամբ կաթոլիկներ էին (ուղղափառ և կաթոլիկ եկեղեցիների առանձնացումից հետո և Բողոքական բարեփոխումներից առաջ), ովքեր կռվում էին մուսուլմանների դեմ Սուրբ Երկրի համար, որը գրավված էր դեռևս Արաբական խալիֆայության ժամանակներից։ Սակայն այդպիսի արշավանքները հետագայում շարունակվեցին հեթանոս սլավոնների և բալթիկ ժողովուրդների, հրեաների, ռուս ուղղափառ քրիստոնյաների, մոնղոլների, աղանդավորների (կատարներ) և Հռոմի Պապի այլ թշնամիների դեմ։
Խաչակիրների առաջնային խնդիրը Երուսաղեմն ազատագրելն էր մուսուլմաններից, ինչպես նաև այն պատասխան էր Բյուզանդական կայսրության օգնության խնդրանքին ընդդեմ մուսուլման սելջուկ թուրքերի։ Այս եզրույթն օգտագործվում է նաև բնութագրելու 16-րդ դարում Սուրբ Երկրից դուրս կատարվող կրոնական արշավանքները՝ սովորաբար հեթանոսների, հերետիկոսների և աղանդավորների դեմ։ Երբեմն խաչակիրներն ու մուսուլմանները դաշինք էին կնքում ընդդեմ ընդհանուր թշնամիների, օրինակ՝ Իկոնիայի սուլթանության և խաչակիրների դաշինքը հինգերորդ խաչակրաց արշավանքի ընթացքում։
Սակայն քրիստոնյա պետությունների միջև տարաձայնությունները հանգեցնում էին նրան, որ խաչակիրները շեղվում էին սկզբնական նպատակներից, օրինակ՝ Չորրորդ խաչակրաց արշավանքի ժամանակ, երբ գրավվեց քրիստոնյա Կոստանդնուպոլիսը, Բյուզանդական կայսրությունը կիսվեց Վենետիկի և խաչակիրների միջև։ Իսկ Վեցերորդ խաչակրաց արշավանքն առաջինն էր, երբ խաչակիրները չօրհնվեցին Հռոմի Պապի կողմից[3]։ Յոթերորդ, Ութերորդ և Իններորդ խաչակրաց արշավանքների արդյունքում մամլուքները տարան մի շարք հաղթանակներ, իսկ Իններորդ խաչակրաց արշավանքով ավարտվեց խաչակիրների դարաշրջանը Մերձավոր Արևելքում:
Մանուկների խաչակրաց արշավանք, 1212 թվականին Ֆրանսիայի և Գերմանիայի մանուկների կողմից դեպի Երուսաղեմի Սուրբ հողեր իրականացված խաչակրաց արշավանք։ Այն իր նպատակին չհասավ և կործանեց տասնյակ հազարավոր եվրոպացի մանուկներ։
13-րդ դարի սկզբին պապականությունը շարունակում էր Երուսաղեմը գրավելու կոչեր հղել կաթոլիկներին։ Սակայն ժողովրդի մեջ այդ կոչերը սկզբնական շրջանում հազվադեպ էին արձագանք գտնում, ինչը չի կարելի ասել հետագա տարիներ համար։ Ֆեոդալական կարգերը մեծապես դժվարացրել էին մարդկանց կյանքը։ Երբ ամենօրյա կյանքի անտանելի դժվարությունները սրեցին ժողովրդի մեջ կրոնական զգացմունքները, այդ ժամանակ մարդիկ սկսեցին ընդունել սրբազան պատերազմի լոզունգները։ Ահա այս ժամանակ՝ 1212 թվականին, տեղի են ունենում նախադեպը չունեցող դաժան և ապարդյուն մանուկների արշավանքները։
Համեմատել Սալահ ադ Դինին և խաչակրաց արշավանքների մյուս առաջնորդներին
Ան-Նասիր Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ իբն Այյուբյան (արաբ․՝ صلاح الدين يوسف بن أيوب (Ṣalāḥ ad-Dīn Yūsuf ibn Ayyūb), քրդ.՝ سەلاحەدینی ئەییووبی(Selahedînê Eyûbî), հայտնի է նաև որպես Սալահ ադ-Դին կամ Սալադին (/ˈsælədɪn/; 1137 թվական-1193 թվականի մարտի 4), Եգիպտոսի և Սիրիայի առաջին սուլթան և Այյուբյան դինաստիայի հիմնադիր։ Քրդական ծագմամբ սուննի մուսուլման Սալադինը ղեկավարել է Լևանտում խաչակրաց պետությունների դեմ ռազմական արշավանքները։ Իր իշխանության գագաթնակետին նրա սուլթանությունն ընդգրկել է Եգիպտոսը, Սիրիան, Ջեզիրեն (Վերին Միջագետք), Հիջազը, Եմենը և Հյուսիսային Աֆրիկայի այլ շրջաններ։
Խաչակրաց արշավանքներ, 11-րդ դարի վերջերին արևմտյան եկեղեցու հովանու ներքո դեպի Արևելք՝ Սուրբ երկիր կազմակերպված ռազմական արշավանքներ։ Իրենց համատեքստում խաչակրաց արշավանքները պատմականորեն հանդես են գալիս քրիստոնեության համաշխարհային շահերի պաշտպանության դիրքերից և սուր ծայրով ուղղվել են արևելքի մուսուլմանական իշխանությունների դեմ։
Երբեմն «Խաչակրաց արշավանք» են անվանում նաև առանձին հեթանոս ժողովուրդների և որոշ հերետիկոսությունների դեմ պապական Հռոմի ձեռնարկած ռազմական արշավանքները, սակայն դրանք չպետք է շփոթել 11-13-րդ դարերի համանուն արշավանքների հետ։
բարեգործություն-Լինում են այդպիսի բարեգործական կազմակերպություններ, որոնք օգնում են աղքատներին, ապահովում նրանց ուտելիքուվ, բնակարանով և գումարուվ։
բարերար-Բարերաները այն մարդի են, որոնք ստեղծում են այդ կազմակերպությունները։
Ներկայացնել 20-րդ , 21-րդ դարի հայ բարերարներին, ընտրել այդ երկու դարաշրջանների մեկական ներկայացուցիչ, համեմատել նրանց գործունեությունը:
Միքայել Արամյանց (մայիսի 4, 1843, Քյաթուկ — 1923 կամ 1924, Թիֆլիս, ԽՍՀՄ), 19-րդ դարի երկրորդ կեսի և 20-րդ դարի սկզբի հայ նավթարդյունաբերող, բարերար, Թիֆլիսի «Ազգային բարեգործական ընկերության» հիմնադիր։ Ալեքսանդր Մանթաշյանի մտերիմ ընկեր ու գործընկեր։ Մանթաշյանի հետ Բաքվում զբաղվում էր նավթարդյունաբերությամբ և առաջիններից էր, որ իր կապիտալի մեծ մասը տեղափոխեց Բաքու՝ նավթը երկաթուղով, ցիստեռններով տեղափոխելու համար։
Եղել է Ներսիսյան դպրոցի մշտական հոգաբարձուն ու հովանավորը։ Աջակցել է Թիֆլիսի նշանավոր «Արամյանցի հիվանդանոցի» (ներկայումս Թբիլիսիի թիվ 1 կլինիկական հիվանդանոց) կառուցմանը՝ նվիրաբերելով հարյուր հազար ռուբլի։ Արամյանցի անվան հետ է կապված նաև Թբիլիսիի «Մարիոտ» հյուրանոցը, որը նա կառուցել է իր սիրելի նավի՝ «Մաժեստիկի» նմանությամբ։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին ապաստաններ է կառուցել հայ գաղթականների համար։
Խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո, Արամյանցը կորցրել է գրեթե ողջ կարողությունը։ Զրկվելով հարստությունից ու դիրքից՝ 1924 թ. մահացել է սովի ու աղքատության մեջ։
Արամյանցը թաղվել է հայկական Խոջիվանքի գերեզմանատանը։ Ստալինյան ժամանակաշրջանում գերեզմանատունն ավերվել է, իսկ 1990-ական թթ. գերեզմանատան տեղում կառուցվել է վրացական Սամեբա տաճարը։ Կատարված հողային աշխատանքների հետևանքով հարյուրավոր աճյուններ, այդ թվում և Արամյանցինը, ոչնչացվել են։
Ներկայացնել փոքրիկ ստեղծագործական աշխատանք «Ես որպես բարերար»
Ես, եթե լինեի բարերար, ապա կօգնեի կենդանիներին, կբացեի բարեգործական կենտրուն, որտեղ կխնամեն անտուն շներին, կատուներին և նապաստակ՝երին։ Կբացեի նաև ռեստորաններ և սրճարաններ կենդանիների համար։ Այսպիսով այնպես կանեմ, որ կենդանիները ապրեն դրախտային կյանքով։
💖💕Ես Մարիամ Բարսեղյանն եմ բարի գալուստ իմ բլոգ💕💖 