Բևեռափայլ, երկրի մթնոլորտի վերին նոսր շերտերի՝ (80-1000 կմ) լուսարձակումը։ Այն դիտվում է Երկրի բևեռային շրջաններում, հազվադեպ՝ նաև միջին լայնություններում (Հայաստանում 1098-1100 թվականներին դիտվել է չորս բևեռափայլ)։ Երկնքի ամբողջ հյուսիսային կողմը լուսավորված է կարմիր ու կանաչ երկու հսկայական, վետվետուն կամարներով։ Անընդհատ ձևափոխվելով ու երփներանգվելով՝ կամարները մեկ անհետանում են, մեկ նորից հայտնվում։ Հանկարծակի մութ երկինքը ասես նետահարում են պայծառ ճառագայթները, իսկ ժամանակ առ ժամանակ օդում կախվում են կարմիր ծոպերով զմրուխտե «վարագույրներ»։ Պայծառ, հիասքանչ բևեռափայլը (հյուսիսում անվանում են հյուսիսափայլ) երկնքում փողփողում է մի քանի ժամ անընդհատ։

Բևեռափայլերը Արեգակի ակտիվության հետևանք են։ Արեգակի հսկայական շիկացած գունդը տիեզերական տարածություն է ճառագայթում վիթխարի քանակությամբ ջերմություն և արտանետում էլեկտրականությամբ լիցքավորված նյութի մանրագույն մասնիկների հոսքեր (արեգակնային քամի)։ Հասնելով երկրի մթնոլորտի վերին շերտերը, այդ մասնիկները բախվում են օդի ատոմներին ու մոլեկուլներին, և սրանք սկսում են փայլփլել տարբեր գույներով՝ դեղին, կանաչ, կապույտ, կարմիր, մանուշակագույն, նարնջագույն։ Այս գեղեցիկ տեսարանը երկնքում հայտնվում սովորաբար երկրի բևեռներում, որովհետև ամբողջ երկրագունդը մի վիթխարի մագնիս է և, ինչպես յուրաքանչյուր մագնիս, ունի երկու բևեռ։ Եվ երբ Արեգակի՝ էլեկտրականությամբ լիցքավորված մասնիկների հոսքերը մոտենում են մեր մոլորակին, Երկրի մագնիսական ուժերի ազդեցությամբ շեղվում են դեպի հյուսիսային և հարավային մագնիսական բևեռները, և հիմնականում հենց այդ շրջաններում էլ առաջանում են բևեռափայլերը։ Բևեռափայլերն ավելի ուժեղ են լինում և ավելի հաճախ են կրկնվում, երբ Արեգակի վրա մեծանում է արևաբծերի քանակը։ Հենց արևաբծերի տիրույթներից են տիեզերական տարածություն արտանետվում այն մասնիկների առանձնապես հզոր հոսքերը, որոնք երկրի վրա բևեռափայլեր են առաջացնում։ Բևեռափայլի աղեղները սովորաբար ձգվում են արևելքից արևմուտք և երբեմն անցնում 5000 կմ-ից։ Բևեռափայլերը հաճախ ուղեկցվում են երկրի մագնիսական դաշտի խանգարումներով՝ մագնիսական փոթորիկներով։ Այդ դեպքում խախտվում է հեռահար ռադիոկապը։ Բևեռափայլերի ճառագայթման սպեկտրի (լատիներեն՝ պատկերացում, պատկեր) միջոցով ուսումնասիրվում է մթնոլորտի վերին շերտերի բաղադրությունը։ Երկրից բացի միակ այլ մոլորակը, որտեղ նկատվել են բևեռափայլեր, Սատուրնն է։

Ոսպնյակները կոր մակերևույթներով սահմանափակված լուսաթափանց նյութից (ապակի, քվարց և այլն) պատրաստված մարմիններ են, որոնք ձևափոխում են լույսի փունջը: Ակնոցի ապակիները կամ պլաստիկները հատուկ եղանակով մշակված ոսպնյակներ են, որոնք փոխում են իրենց միջով անցնող լուսային ճառագայթների ուղղությունը:
Կան տարբեր չափերի ոսպնյակներ՝ մանրադիտակի մանրիկ ոսպնյակներից մինչև աստղադիտակներում օգտագործվող 1 մ-ից ավելի տրամագծով հսկաները: Մեր աչքի ակնաբյուրեղները նույնպես ոսպնյակներ են:
Ոսպնյակները լինում են 2 տեսակ՝ ուռուցիկ և գոգավոր: Ուռուցիկ ոսպնյակի մեջտեղն ավելի հաստ է եզրերից, գոգավորինը՝ ավելի բարակ: Աչքի օպտիկական թերություններն ուղղելու համար կարճատես մարդիկ կրում են գոգավոր, իսկ հեռատեսները՝ ուռուցիկ ոսպնյակներով ակնոցներ: Տեսողության խիստ թուլացման դեպքում կիրառվում է մի քանի զույգ ոսպնյակներ ունեցող ակնոց, որը կառուցվածքով նման է հեռադիտակի:

Ոսպնյակից այն կողմ.
Երբ ոսպնյակի միջով նայում ենք գրված էջին, ապա ուռուցիկ ոսպնյակը մեծացնում է տառերը, գոգավորը՝ փոքրացնում: Եթե ստվարաթղթի կտորի առջև պահենք ուռուցիկ ոսպնյակ և դրանք միասին պահենք պատուհանին զուգահեռ այնպես, որ լույսն ընկնի ոսպնյակի վրա, ապա ստվարաթղթի վրա կհայտնվի պատուհանի փոքրիկ, շրջված պատկերը: Մեր աչքերի ոսպնյակները՝ ակնաբյուրեղները, աչքերի ներսում ստեղծում են այն ամենի պատկերները, ինչին մենք նայում ենք: Ճիշտ այդպես էլ լուսանկարչական խցիկի ոսպնյակները խցիկի ներսում տեղադրված ժապավենին դրոշմում են լուսանկարվող առարկաների պատկերները:
Երբ մեզ հարկավոր է որևէ առարկա տեսնել խոշորացված և հստակ, մենք գործածում ենք խոշորացույց: Ավելի ուժեղ խոշորացույցների ոսպնյակներն ավելի հաստ են և ավելի շատ են մեծացնում: Սակայն հաստ ոսպնյակը հստակ պատկերներ է տալիս միայն իր միջին մասի մոտակայքում, իսկ եզրերում, որտեղ ոսպնյակն ավելի բարակ է, պատկերն ստացվում է ոչ հստակ՝ աղճատված:
Մանրադիտակի, հեռադիտակի և աստղադիտակի ոսպնյակների միջով մենք դիտում ենք կա՜մ չափազանց փոքր, կա՜մ այնքան հեռու առարկաներ, որոնք անզեն աչքով չեն երևում: Այդ ոսպնյակներից մանրադիտակներում օգտագործվող ամենափոքրերի տրամագիծը 2 մմ-ի չի հասնում, իսկ աստղադիտակներում դրված ամենամեծերինը գերազանցում է 1 մ-ը: Այս գործիքների յուրաքանչյուր ոսպնյակը կազմված է համատեղ միացված մի քանի ոսպնյակներից, ինչը հնարավորություն է տալիս ստանալու շատ ավելի հստակ պատկերներ:
Ժամանակակից էլեկտրոնային մանրադիտակներում և էլեկտրոնաօպտիկական սարքերում կիրառում են միմյանց հաջորդող մագնիսական էլեկտրոնային ոսպնյակներ: Իսկ բժշկական ախտորոշման, պատրաստի մեքենամասերի արատանշման, ձայնային պատկերների ստացման համար օգտագործում են ձայնային ոսպնյակներ:

Լույսը շատ կարևոր դեր է կատարում մարդու կյանքում: Լույսի շնորհիվ մենք կարողանում ենք ճանաչել մեզ շրջապատող աշխարհը: Լույսն է, որ Արեգակից Երկիր հասնելով մեր մոլորակի վրա կյանքի գոյության համար անհրաժեշտ պայմանններ է ստեղծում:

Լույսի տարածումը համասեռ միջավայրում

Համասեռ, թափանցիկ միջավայրում լույսն ուղղագիծ է տարածվում: Լույսի ուղղագիծ տարածման հետևանք են հստակ ստվերները, որոնք ընկնում են անթափանց մարմիններից, երբ դրանք լուսավորվում են լույսի կետային աղբյուրից: Օրինակ՝ եթե կետային լույսի աղբյուրի և էկրանի միջև անթափանց գունդ տեղադրենք, ապա էկրանի վրա մուգ շրջանի տեսքով ստվեր կհայտնվի: Ստվերն այն տեղն է, որտեղ չի ընկնում լույսի աղբյուրի լույսը: Այն մասում, որտեղ լույս չի ընկնում լամպի և ոչ մի կետից, լիակատար ստվեր է, իսկ այն տիրույթում, որտեղ լույսը միայն որոշ կետերից է ընկնում՝ առաջանում է կիսաստվեր:

1. Ի՞նչ է լույսը։

Լույսը էլեկտրամագնիսական ալիքների ճառագայթումն է, որը մարդու մոտ տեսողական զգայություններ է առաջացնում։

2. Թվարկեք աչքով չընկալվող

էլեկտրամագնիսական ճառագայթումների տեսակները։ Ինչո՞վ են դրանք տարբերվում տեսանելի ճառագայթումից։

Չեն ընկալվում ենթակարմիր, անդրամանուշակագույն և ռենտգենյան ճառագայթները։ Նրանց հաճախությունը ավելի բարձրկամ ցածր է այն հաճախությունից, որը մարդու աչքը կարող է ընկալել:

3. Ինչու ամսվա տարբեր օրերին Լուսինը երկնքում տարբեր կերպ երևում՝ երբեմն բարակ մահիկի, իսկ երբեմն էլ՝ պայծառ սկավառակի տեսքով:

Դա տեղի է ունենում երկրի արեգակի նկատմամբ անընդհատ տեղաշարժի պատճառով։

4. Ինչպե՞ս է կոչվում ֆիզիկայի այն բաժինը, որը զբաղվում է լուսային երևույթների ուսումնասիրությամբ։

Օպտիկա

5. Արևոտ օրը 4.5 մ բարձրություն ունեցող եղևնին գցում է 1.25 մ երկարությամբ ստվեր, իսկ կեչին՝ 2.5 մ երկարությամբ ստվեր։ Ինչի՞ է հավասար կեչու բարձրությունը։ Պատասխանը գրել մետրերով՝ տասնորդական թվի ճշտությամբ:

Պատ՝ 9մ.

Ուղղաձիգ դրված քառորդ մետրանոց քանոնի ստվերի երկարությունը 0.8 մ է: Դրա օգնությամբ որոշեք ծառի բարձրությունը, եթե վերջինիս ստվերի երկարությունը 4.8 մ է:

Պատ.` 1,5մ

Ուղղաձիգ՝ 1.5 մ բարձրությամբ խողովակի ստվերի երկարությունը 0.8 մ է: Նրա մոտ գտնվող ծառի ստվերի երկարությունը 4 անգամ գերազանցում է խողովակի բարձրությանը: Որքա՞ն է ծառի բարձրությունը:

Պատ.` 9,6մ

Մագնիս մարդ

1) Что вызывает магнитное поле у ​​магнита?

Магнитное поле — это пространство вокруг магнита, в котором действуют магнитные силы. Это вызвано движением электрических зарядов. Магнитное поле создается постоянным магнитом или электромагнитом.

Магнитное поле постоянных магнитов создается движением электронов вокруг ядра атома. Постоянные магниты не нуждаются во внешних воздействиях для создания магнитного поля. В случае электромагнитов движение электронов создается электрическим током. Таким образом, электромагнитам необходим электрический ток для создания магнитного поля — с увеличением тока увеличивается и магнитное поле.

Распределение магнитного поля представлено линиями магнитной индукции. Линии индукции проходят от северного к южному магнитному полюсу магнита.

1) Ի՞նչն է առաջացնում մագնիսի մեջ մագնիսական դաշտ:

Մագնիսական դաշտը մագնիսի շուրջ տարածությունն է, որում գործում են մագնիսական ուժեր։ Այն առաջանում է էլեկտրական լիցքերի շարժումից։ Մագնիսական դաշտը ստեղծվում է մշտական ​​մագնիսով կամ էլեկտրամագնիսով։

Մշտական ​​մագնիսների մագնիսական դաշտը ստեղծվում է ատոմի միջուկի շուրջ էլեկտրոնների շարժումից։ Մշտական ​​մագնիսները մագնիսական դաշտ ստեղծելու համար արտաքին ազդեցությունների կարիք չունեն։ Էլեկտրամագնիսների դեպքում էլեկտրոնների շարժումն առաջանում է էլեկտրական հոսանքի միջոցով։ Այսպիսով, էլեկտրամագնիսներին անհրաժեշտ է էլեկտրական հոսանք մագնիսական դաշտ ստեղծելու համար — հոսանքի աճով մեծանում է նաև մագնիսական դաշտը:

Մագնիսական դաշտի բաշխումը ներկայացված է մագնիսական ինդուկցիայի գծերով։ Ինդուկցիայի գծերն անցնում են մագնիսի հյուսիսից հարավային մագնիսական բևեռ:

2) Почему магнит притягивает только предметы из железа, никеля и кобальта?

Магнит притягивает не только предметы из железа, никеля и кобальта. Объекты, сделанные из ферромагнитных материалов — железа, никеля, кобальта и их сплавов, больше всего притягиваются к магниту — на них действует сила притяжения магнита. Однако есть также материалы, которые не содержат железа, никеля, кобальта, но все же реагируют на магнитное поле. И это не всегда просто сила притяжения. Это парамагнитные и диамагнитные вещества.

2) Ինչու՞ է մագնիսը ձգում միայն երկաթից, նիկելից և կոբալտից պատրաստված առարկաներ:

Մագնիսը ձգում է ոչ միայն երկաթից, նիկելից և կոբալտից պատրաստված առարկաները։ Ֆեռոմագնիսական նյութերից պատրաստված առարկաները՝ երկաթը, նիկելը, կոբալտը և դրանց համաձուլվածքները, ամենից շատ գրավում են մագնիսը, նրանց վրա ազդում է մագնիսի գրավիչ ուժը: Այնուամենայնիվ, կան նաև նյութեր, որոնք չեն պարունակում երկաթ, նիկել, կոբալտ, բայց դեռևս արձագանքում են մագնիսական դաշտին։ Եվ դա միշտ չէ, որ միայն ձգողության ուժն է: Սրանք պարամագնիսական և դիամագնիսական նյութեր են:

3) В яблоке есть железо. Так почему его не притягивает магнит?

Большинство живых организмов и продуктов питания также содержат определенное количество железа, но они не притягиваются магнитом. Почему? Это потому, что в них очень мало железа.

В 100-граммовом яблоке содержится железо на молекулярном уровне — всего 0,3 мг железа. И обычного магнита этого недостаточно, чтобы привлечь его. Но если вы используете сверхсильный магнит и, например, повесите яблоко на веревке, возможно, на него повлияет сильный магнит.

3) Խնձորի մեջ երկաթ կա. Ուրեմն ինչո՞ւ մագնիսը նրան չի ձգում:

Կենդանի օրգանիզմների և սննդամթերքի մեծ մասը պարունակում է նաև որոշակի քանակությամբ երկաթ, սակայն դրանք չեն ձգվում մագնիսի կողմից։ Ինչո՞ւ։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ դրանք շատ քիչ երկաթ են պարունակում:

100 գրամանոց խնձորը մոլեկուլային մակարդակով երկաթ է պարունակում՝ ընդամենը 0,3 մգ երկաթ։ Իսկ սովորական մագնիսը բավական չէ նրան գրավելու համար։ Բայց եթե դուք օգտագործում եք գերուժեղ մագնիս և, օրինակ, խնձորը կախում եք թելից, այն կարող է ազդել ուժեղ մագնիսից:

Աստղագիտությունը հնագույն գիտություններից է։ Աստղագիտության առարկան հսկայական քանակությամբ առարկաներ են՝ սկսած ավազի երկնաքարերից, որոնք այրվում են Երկրի մթնոլորտում մինչև Տիեզերքի հսկայական տարածությունները: Կախված աստղագիտության ուսումնասիրված տարածքից՝ այն բաժանվում է առանձին մասերի։ Ընդհանուր աստղագիտության կուրսի բաժիններից մեկը Գնդային աստղագիտությունն է կամ ինչպես կոչվում է նաև աստղագիտություն։ Նա ուսումնասիրում է Երկրի դիրքն ու պտույտը, երկնային օբյեկտների շարժումը՝ չափելով երկնքի անկյունները, ինչը պահանջում է երկնային մարմինների երկարատև դիտարկումներ։ Գնդային աստղագիտության հիմնական նպատակներն են.

— Երկնային կոորդինատների համակարգերի ստեղծում

-Երկրի պտույտի օրենքները առավելագույնս բնութագրող պարամետրերի ստացում: Գնդային աստղագիտություն, մշակում է մաթեմատիկական մեթոդներ երկնային մարմինների տեսանելի դիրքերն ու շարժումները որոշելու համար՝ օգտագործելով տարբեր կոորդինատային համակարգեր, ինչպես նաև ժամանակի ընթացքում աստղերի կոորդինատների կանոնավոր փոփոխությունների տեսությունը։

        

       Հին ժամանակներից ի վեր Գնդային աստղագիտության հիմնական տարրերը համարվում էին.

Աստղերը և նրանց գտնվելու վայրը երկնքում. Անզեն աչքով գիշերային երկնքում մեկ կիսագնդում մենք կարող ենք տեսնել 3000 աստղ, իսկ երկու կիսագնդերում՝ 6000 աստղ։

Համաստեղությունները աստղեր են, որոնք միավորված են մեկ խմբի մեջ՝ երկնքում կողմնորոշվելու և Երկրի վրա նավարկելու հարմարության համար: Հաճախ նրանք ունեն իրենց անունները լեգենդների տերմիններից առասպելական կերպարների հետ ենթադրյալ նմանության համար: Ամբողջ երկինքը բաժանված է 88 համաստեղությունների, որոնք կարելի է գտնել աստղերի իրենց բնորոշ դասավորությամբ։ Համաստեղությունները հայտնաբերվում են՝ մտավոր կերպով իրենց ամենապայծառ աստղերը ուղիղ գծերով միացնելով որոշակի կերպարի: Յուրաքանչյուր համաստեղությունում ամենապայծառ աստղերը վաղուց նշանակվել են հունական տառերով, ամենապայծառ α (ալֆա), ապա β (բետա), γ և այլն: այբբենական կարգով՝ աստղերի պայծառության նվազման կարգով: Օրինակ, բևեռը α Փոքր արջ է: Իմանալով α Մեծ Արջը, դուք հեշտությամբ կարող եք գտնել Փոքր Արջը: Եթե ​​դուք տեսողականորեն ուղիղ գիծ գծեք β-ից α Մեծ արջի, ապա դրանք ցույց են տալիս բևեռային աստղը: Հյուսիսային կիսագնդի ամենապայծառ աստղերը՝ լիրա համաստեղության α՝ Վեգա աստղ, α Bootes՝ Արկտուրուս, իսկ հարավային կիսագնդում և ամբողջ երկնքում α՝ Կանիս Մայոր՝ Սիրիուս։ Ամառային շրջանի ամենապայծառ աստղերը ներառում են՝ սպիտակ աստղերը՝ Վեգան՝ Քիրայի համաստեղությունում, Ալթեյրը՝ Արծիվ համաստեղությունում և Դենեբը՝ Կապույտ համաստեղության մեջ, տեսանելի ամռանը և աշնանը, այսպես կոչված, ամառային եռանկյունին:

Աղբյուր

օնլայն աստղային տիեզերք

Էլեկտրական հոսանքը լիցքավորված մասնիկների ուղղորդված շարժում է, որն առաջանում է, երբ էլեկտրական դաշտի կողմից նրանց վրա ուժ է ազդում և հետևաբար աշխատանք է կատարվում: Հոսանքի աշխատանքը համեմատական է տեղափոխված լիցքի քանակին՝ q-ին, հետևաբար նրա հարաբերությունը այդ լիցք քանակին հաստատուն մեծություն է և  կարող է բնութագրել էլեկտրական դաշտը հաղորդչի ներսում: Այդ ֆիզիկական մեծությունը կոչվում է լարում և նշանակվում է U տառով: 

Լարումը  ցույց է տալիս տվյալ տեղամասով 1Կլ լիցք անցնելիս էլեկտրական դաշտի կատարած աշխատանքը:

Լարումը սկալյար ֆիզիկական մեծություն է, որը հավասար է դաշտի կատարած աշխատանքի  հարաբերությանը հաղորդչով տեղափոխված լիցքի քանակին: U=A/q 

Էլեկտրական լարման միավորը կոչվում է վոլտ (Վ) հոսանքի առաջին աղբյուր ստեղծող Ա. Վոլտայի պատվին:

1Վ այն լարումն է, որի դեպքում շղթայի տեղամասով 1Կլ լիցք տեղափոխելիս էլեկտրական դաշտը կատարում է 1Ջ աշխատանք:

Վոլտաչափի սեղմակները միացվում են էլեկտրական շղթայի այն կետերին, որոնց միջև անհրաժեշտ է չափել լարումը՝ չափվող տեղամասին զուգահեռ։

Վոլտաչափի «+» նշանով սեղմակն անհրաժեշտ է միացնել էլեկտրական շղթայի չափվող տեղամասի այն կետի հետ, որը միացված է հոսանքի աղբյուրի դրական բևեռին, իսկ «−» նշանով սեղմակը՝ բացասական բևեռին: 

Կազմենք շղթա՝ հոսանքի աղբյուրին հերթականորեն միացնելով հաղորդիչներ, որոնք միմյանցից տարբերվում են երկարությամբ, հաստությամբ կամ նյութի տեսակով:  Հաղորդիչներով անցնող հոսանքի ուժը  չափենք ամպերաչափի օգնությամբ:

Փորձը ցույց է տալիս, որ միևնույն հոսանքի աղբյուրի, այսինքն նույն լարման դեպքում տարբեր հաղորդիչներով անցնող հոսանքի ուժը տարբեր է: Այսինքն նրանք տարբեր կերպ են հակազդում իրենց միջով անցնող հոսանքակիր մասնիկներին:

Էլեկտրական հոսանքի նկատմամբ հաղորդչի հակազդեցությունը բնութագրող ֆիզիկական մեծությունը կոչվում է հաղորդչի էլեկտրական դիմադրություն և նշանակվում  R տառով:

Փորձը ցույց է տալիս, որ գլանաձև  հաղորդչի դիմադրությունը տվյալ ջերմաստիճանում կախված է նրա L երկարությանից, S լայնական հատույթի մակերեսից և նյութի տեսակից: Ընդ որում, հաղորդչի դիմադրությունը նրա L երկարությունից կախված է ուղիղ համեմատականորեն, իսկ S լայնական հատույթի մակերեսից՝ հակադարձ համեմատականորեն: R=ρl/S

Էլկտրական շղթայով հոսանքի անցումը բնութագրում են երեք մեծություններ. I՝ հոսանքի ուժը,U՝ լարումը,R՝ դիմադրությունը: Այս մեծությունների միջև գոյություն ունի կապ, որը որպես օրենք սահմանել է Գ. Օհմը 1827թ.-ին:

Անփոփոխ դիմադրության դեպքում տեղամասով անցնող հոսանքի ուժն ուղիղ համեմատական է լարմանը:

Այսինքն, որքան մեծ է U լարումը շղթայի տեղամասի ծայրերում, այնքան մեծ է նրանով անցնող I հոսանքի ուժը, և I(U) կախման գրաֆիկը իրենից ներկայացնում է ուղիղ գիծ:

Անփոփոխ լարման դեպքում հոսանքի ուժը հակադարձ համեմատական է դիմադրությանը:

Հոսանքի ուժը շղթայի տեղամասում հավասար է այդ տեղամասի լարման և նրա դիմադրության հարաբերությանը: I=U/R

Օհմի օրենքից ստացվում է, որ դիմադրության նվազման դեպքում հոսանքի ուժն աճում է, և եթե հոսանքի ուժը գերազանցի տվյալ շղթայի համար թույլատրելի արժեքը, ապա շղթային միացված բոլոր սարքերը կարող են շարքից դուրս գալ: Այդպիսի իրավիճակ առաջանում է կարճ միացման դեպքում, երբ շղթայի երկու կետորը միացվում են շատ փոքր դիմադրություն ունեցող հաղորդիչով: Կարճ միացումը կարող է հրդեհի պատճառ դառնալ:

Թեմատիկ հարցեր և խնդիրներ՝

1․Ի՞նչ աշխատանք է կատարվում, երբ 220 Վ լարման ցանցին միացված  էլեկտրական լամպի պարույրով անցնում է 4 Կլ լիցք:

2․Ինչի՞ է հավասար լարումը էլեկտրական ջերմատաքացուցիչի վրա, եթե դրանով 40 Կլ լիցք անցնելիս կատարվում է 1600 Ջ աշխատանք:

3․ Փորձարարը պետք է չափի էլեկտրական լարումը ջերմատաքաչուցիչի ծայրերին: Ո՞ր դեպքում է նա ճիշտ միացրել վոլտաչափը շղթային:

4․Որոշեք Երևանից Գորիս  ձգվող 12 մմ² լայնական հատույթի մակերես ունեցող երկաթե հաղորդալարի դիմադրությունը, եթե այդ քաղաքների միջև հեռավորությունը 240 կմ է: Երկաթի տեսակարար դիմադրությունը 0.1 Օմ·մմ²/մ է:

5․Ինչի՞ է հավասար 620 Օմ դիմադրություն ունեցող պարույրով անցնող հոսանքի ուժը, եթե նրա ծայրերում կիրառված լարումը 12 Վ է:

• Ինչի՞ համար են օգտագործվում էլեկտրաչափերն ու էլեկտրացույցերը։

Էլեկտրաչափերի և էլեկտրացուցերի օգտագործման նպատակն այն է՝ որպեսզի այն ցույց տա էլեկտրական լիցքերը։

• Բերե°ք հաղորդիչների օրինակներ։

Բոլոր մետաղները, և հիմքերի ջրային լուծույթներն էլեկտարականության հաղորդիչներ են։ Անգամ մարդու մարմինը հաղորդիչ է։

• Ո՞ր նյութերն են կոչվում դիէլեկտրիկներ (մեկուսիչներ), բերե°ք օրինակներ

Մեկուսիչները էլեկտրական հոսանքի վատ հաղորդիչներ։ 

• Կարելի՞ է արդյոք լիցքն անվերջ փոքրացնել։

Ոչ

• Ի՞նչ է հողակցումը, ի՞նչ հատկության վրա է հիմնված։

Էլեկտրական հողանցում, մեքենաների, սարքերի էլեկտրական միացումը հողին։ Ըստ նշանակման լինում է պաշտպանական, որը պահպանում է մարդկանց էլեկտրական հոսանքով վնասվելուց։

• Ո՞վ և ե՞րբ է հայտնագործել էլեկտրոնը։

Էլեկտրոն՝ բացասական լիցք ունեցող կայուն տարրական մասնիկ, նյութի հիմնական կառուցվածքային միավորը։ Էլեկտրոններից է բաղկացած ատոմների էլեկտրոնային թաղանթը, որտեղ նրանց թիվն ու դիրքը որոշում են նյութի քիմիական հատկությունները։ Ազատ էլեկտրոնների շարժը որոշում է այնպիսի երևույթներ, ինչպիսին էլեկտրական հոսանքն է վակուումում և հաղորդիչներում։

Հայտնագործող Ջոզեֆ Թոմպսոն 1897

• Ի՞նչ լիցքով է լիցքավորված էլեկտրոնը;

Բացասական լիցքով

• Ատոմի ներսում ինչի՞ շուրջն են պտտվում էլեկտրոնները։

Միջուկի

• Ի՞նչ լիցքով է լիցքավորված ատոմի միջուկը։

Դրական

• Ապացուցեք, որ ամբողջական ատոմը չեզոք է։

 Ցանկացած պինդ մարմին, հեղուկ, գազ կամ պլազմա կազմված է չեզոք կամ իոնացված ատոմներից

• Միմյանցից ինչո՞վ են տարբերվում ալֆա, բետա և գամմա ճառագայթումները։

Ալֆա ճառագայթները բարձր էներգիայի իոնացնող մասնիկների ճառագայթման ձև են:Բետա ճառագայթումը իոնացնող ճառագայթման ձև է, որն արտանետվում է որոշակի տիպի ռադիոակտիվ միջուկների կողմից: Գամմա ճառագայթները էլեկտրամագնիսական ճառագայթում են, որոնք արտադրվում են ռադիոակտիվությամբ:

• Բերե°ք ռադիոակտիվ նյութերի օրինակներ

պրոմեթիում, պոլոնիում

• Քիմիական տարբեր տարրերի ատոմներն ինչո՞վ են տարբերվում միմյանցից։

Տարբեր տարրերի ատոմները միմյանցից տարբերվում են իրենց միջուկի լիցքով և այդ միջուկի շուրջը պտտվող Էլեկտրոնների թվով: 

• Իրենցից ի՞նչ են ներկայացնում դրական ու բացասական իոնները։

Դրական իոններ-ատոմները կարող են կորցնել մեկ կամ մի քանի էլեկտրոններ
Բացասական իոններ- ատոմին միանում է մեկ կամ մի քանի էլեկտրոն

• Ի՞նչ է էլեկտրական դաշտը։

Էլեկտրական դաշտը մատերիայի հատուկ տեսակ է, որը գոյություն ունի ցանկացած լիցքավորված մարմնի շուրջ:

• Ինչո՞վ է դաշտը տարբերվում նյութից։

Էլեկտրական դաշտի ուժագծերն այն ուղղորդված գծերն են, որոնք ցույց են տալիս դրական լիցքավորված մասնիկի վրա ազդող ուժի ուղղությունն այդ դաշտում:

• Թվարկե°ք էլեկտրական դաշտի հիմնական հատկությունները։

1,Լիցքավորված մարմնի էլեկտրական դաշտը որոշ ուժով ազդում է իր ազդեցության գոտում հայտնված ցանկացած այլ լիցքավորված մարմնի վրա:
2,Լիցքավորված մարմնի էլեկտրական դաշտը մարմնին մոտ տիրույթում ուժեղ է, իսկ նրանցից հեռանալիս թուլանում է: 

• Ինչպե՞ս է որոշվում էլեկտրական դաշտում շարժվող մասնիկի արագացումը։

a=F/m

• Ո՞ր դեպքում է էլեկտրական դաշտը մեծացնում մասնիկի արագությունը և ո՞ր դեպքում փոքրացնում այն։

Եթե մասնիկի լիցքը դրական է, ապա ուժագծերի ուղղությամբ շարժվելիս նրա արագությունը կաճի, հակառակ ուղղությամբ շարժվելիս՝ կնվազի:

• Չեզոք թղթի կտորներն ինչու՞ են ձգվում էլեկտրականացած մարմնի կողմից։

Ըստ էլեկտրական դաշտի 1 հատկության։

Դեռ հին ժամանակներից հայտնի էր, որ մի մարմինը մյուսով շփելիս՝ օրինակ, սաթը բրդով կամ ապակին մետաքսով, նրանք ձեռք են բերում այլ մարմիններ դեպի իրենց ձգելու հատկության: Ակնհայտորեն երևում է նաև, որ ձգողության այդ ուժը բազմաթիվ անգամ գերազանցում է նույն մարմինների գրավիտացիոն փոխազդեցության ուժը: Այս նոր փոխազդեցությանն անվանում են էլեկտրական (հուներեն «էլեկտրոն» բառը նշանակում է սաթ), փոխազդող մարմիններին՝ էլեկտրականացած, իսկ պրոցեսը՝ էլեկտրականացում:

Մարմինների էլեկտրական փոխազդեցությունը քանակապես բնութագրող ֆիզիկական մեծությունը կոչվում է էլեկտրական լիցք և նշանակվում q տառով: ՄՀ-ում էլեկտրական լիցքի միավորը Կուլոնն է (1 Կլ)՝ ի պատիվ Շառլ Կուլոնի (1736−1806 թթ.), ով ձևակերպել է էլեկտրական լիցքերի փոխազդեցության օրենքը:

 Ինչպես ցույց տվեցին փորձերը, բրդով շփված 2 սաթե կամ մետաքսով շփված 2 ապակե միատեսակ ձողերը իրար վանում են, իսկ ապակե և սաթե ձողերը՝ իրար ձգում:  Նշանակում է գոյություն ունի երկու տեսակի էլեկտրական լիցք: Ամերիկացի ֆիզիկոս Բենջամին Ֆրանկլինի առաջարկով մետաքսով շփված ապակու վրա առաջացած լիցքն անվանեցին դրական և վերագրեցին «+» նշան, իսկ բրդով շփված սաթի վրա առաջացած լիցքին՝ բացասական և վերագրեցին «−» նշան: Այս նշանակումից հետո կարելի է սահմանել լիցքավորված մարմինների փոխազդեցության կանոնը։

Նույն նշանի (կամ նույնանուն) լիցքեր ունեցող մարմինները փոխադարձաբար վանում են, իսկ հակառակ նշանի (կամ տատանուն) լիցքեր ունեցող մարմինները փոխադարձաբար ձգում են միմյանց:

Էլեկտրական փոխազդեցության ուժի գոյությունը պայմնավորված է մարմինների վրա ստատիկ լիցքերի առկայությամբ, այդ ուժի ուղղությանը՝ լիցքերի նշանով: Փորձը ցույց է տալիս, որ լիցքավորված մարմինների փոխազդեցության ուժի մեծությունը կախված է նրանց լիցքերի մեծություններից և լիցքավորված մարմինների միջև եղած հեռավորությունից:

Երկու անշարժ, կետային (փոքր չափեր ունեցող) լիցքերի փոխազդեցության ուժի մեծությունը ուղիղ համեմատական է լիցքերի մոդուլների արտադրային և հակադարձ համեմատական է դրանց հեռավորության քառակուսուն:  F=Kq₁q₂/R²    որտեղ q1-ը և q2-ը փոխազդող մարմինների էլեկտրական լիցքերի մեծություններն են, R-ը՝ նրանց միջև եղած հեռավորությունը: k-ն համեմատականության գործակից է, հաստատուն մեծություն, որը հավասար է k=9⋅10⁹Ն⋅մ²/Կլ²  

Հարցեր․

1.Ինչպիսի ուժերի եք ծանոթ ֆիզիկայի նախորդ դասընթացից․

Ձգողության ուժը Երկրի և Արեգակի միջև

Ձգողության ուժը Երկրի և Լուսնի միջև

2.Ինչու ապակե բաժակի և թղթի կտորների գրավիտացիոն փոխազդեցությունը նկատելի չե․

Ապակե բաժակի ու թղթի կտորի գրավիտացիոն փոխազդեցություն նկատելի չէ, քանի որ թղթի կտորի մակերևույթին առացանում է լիցքավորված մասնիկներ:

3.Ինչպես են փոխազդում շփված պլաստմասսայե գրիչը և թերթի շերտը․

Շփված պլաստմասսյաե գրիչը և թերթի շերտերին է գործում ձգողականության ուժը

4.Ինչպես են փոխազդում նույն ձողով շփված թղթի երկու շերտերը․

Նույն ձողով շփված թղթի երկու շերտերը հեռացնում են միմյանց։

5.Ինչպես են կոչվում իրար շփելիս մարմինների միջև ծագող նոր բնույթի ուժերը․

Իրար շփելիս մարմինների միջև ծագող նոր բնույթի ուժը կոչվում է էլեկտրականացում։

6.Ինչպես է առաջացել <<էլեկտրականություն>> անվանումը․

Հին սաթն անվանում են <<Էլեկտրոն>>, այտեղից էլ, առաջացել է <<Էլեկտրականություն>> անվանումը։

7.Էլեկտրական լիցքերի ինչ տեսակներ կան․

Էլեկտրական լիցքերն ունեն երկու տեսակներ՝ դրական և բացասական։

8.Ինչպես են փոխազդում նույն նշանի լիցք ունեցող մարմինները․

Նույն նշանի լիցք ունեցող մարմինները հեռացնում են միմյանց։

9.Ձևակերպեք Կուլոնի օրենքը․

Երկու անշարժ կետային լիցքերի էլեկտրական փոխազդեցության ուժի մոդուլն ուղիղ համեմատական է լիցքերի մոդուլների արտադրյալին և հակադարձ համեմատական է դրանց միջև հեռավորության քառակուսուն։

10.Որն է էլեկտրական լիցքի միավորը ՄՀ-ում

 Էլեկտրական լիցքի միավորը ՄՀ-ում 1 Կլ – ն է։